วันที่ 19 มกราคม 2568 เฟชบุ๊ค PM-Narin Narinto ซึ่งเป็นเฟชบุ๊คส่วนตัวของพระมหานรินทร์ นรินฺโท เจ้าอาวาสวัดลาสเวกัส ประเทศสหรัฐอเมริกา ได้โพสต์ว่า “สมเด็จธีร์เอฟเฟ็ค !” โดยมีรายละเอียดว่า

จากการที่ไม่มีชื่อ “สมเด็จพระธีรญาณมุนี” ในบัญชีสอบสนามหลวงแผนกบาลี ชั้นประโยค ป.ธ.9 ในปีนี้ ทำให้สนามสอบบาลีกระเพื่อมอย่างหนัก บรรดาพระราชาคณะที่หลวมตัวส่งชื่อเข้าสอบ ต่างต้องหันหน้าปรึกษากันอย่างเคร่งเครียดว่าจะสอบดีหรือไม่

ปัญหาสำคัญประการหนึ่งก็คือ เดิมนั้น การที่คณะสงฆ์ไทยได้เปิดให้มีการเรียนและสอบบาลีขึ้นที่วัดสามพระยา ในชื่อว่า สำนักเรียนบาลีส่วนกลางของคณะสงฆ์ไทย มีวัตถุประสงค์เพื่อสร้างความสมัครสมานสามัคคีในหมู่พระนิสิตบาลีระดับสูงทั่วประเทศเป็นหลัก ส่วนความรู้นั้นเป็นเรื่องรอง

ครั้นเมื่อมีพระราชดำริให้พระราชาคณะเข้าสอบบาลี ก็มีการเปิดห้องรียนบาลีระดับสูงขึ้นมาที่วัดมหาธาตุ แยกออกมาจากวัดสามพระยา ทำให้ปีนี้มีห้องเรียนบาลีระดับสูง (เปรียญเอก) แยกกันถึง 2 แห่ง

แต่..แต่คณะกรรมการผู้ออกข้อสอบและตรวจข้อสอบบาลีสนามหลวงทุกชั้นนั้น ล้วนแต่เป็นพระคณาจารย์ซึ่งสอนอยู่ที่วัดสามพระยา ก่อนหน้านี้เคยมีประเด็นที่ว่า มีพระเณรที่ไม่ได้มาเรียนที่วัดสามพระยา แล้วสามารถสอบได้ ถึงจะเก่ง แต่ก็ถูกมองว่า ไม่มาเรียนร่วมกับพระเณรอื่นๆ ถึงจะสอบตรงนี้ได้ แต่การจะได้ขึ้นดำรงตำแหน่งพระสังฆาธิการในระดับสูงนั้น เป็นไปได้ยาก เรื่องนี้ ทุกๆ ปี พระอาจารย์ผู้สอนบาลีระดับสูงวัดสามพระยา จะนำมาให้โอวาทส่งท้ายปลายปี ว่าด้วยวัตถุประสงค์ดังกล่าว “เดี๋ยวนี้ ท่านทั้งหลาย เป็นไก่ในเล้าเดียวกันแล้ว ต่อไปภายหน้า ถ้าเจริญเติบใหญ่ในทางคณะสงฆ์ ก็จะได้ปรึกษาหารือและทำงานร่วมกัน สร้างความสมัครสมานสามัคคีและความเจริญแก่ประเทศชาติศาสนา” นี่คือวัตถุประสงค์สำคัญของสำนักเรียนบาลีส่วนกลางของคณะสงฆ์ไทย มิใช่การสอบได้หรือสอบตก

กล่าวถึงการเปิดห้องเรียนบาลีที่วัดมหาธาตุฯในปีนี้ แล้วมีบรรดาพระราชาคณะจนถึงระดับสมเด็จฯ ไปเรียนกันมาก ย่อมจะส่งผลให้ห้องเรียนที่วัดสามพระยากระเพื่อม แต่เมื่อวัดสามพระยายังคงคุมข้อสอบและการสอบไว้ทั้งหมด นั่นหมายถึงว่า พระราชาคณะที่ไปเรียนวัดมหาธาตุ “อาจจะสอบตก” มากกว่าสอบได้ เพราะเรียนมาคนละทางกับวัดสามพระยา

นี่เป็นปัญหาวงใน และเมื่อไม่มีชื่อสมเด็จพระธีรญาณมุนี ซึ่งเป็นนักเรียนบาลี “นัมเบอร์วัน” ในสำนักวัดมหาธาตุฯ ของปีนี้ ในบัญชีเข้าสอบ ก็ย่อมจะส่งผลต่อพระราชาคณะรูปอื่นๆ ที่มีชื่อเข้าสอบ นอกจากจะเห็นว่า เรียนไม่ตรงกับวัดสามพระยา ก็จะทำให้สอบผ่านยากขึ้น แถมเมื่อสมเด็จธีร์หัวหน้าชั้นไม่ไปสอบ แล้วที่เหลือใครจะไป

คงคิดทางออกกันหลายทาง เช่น ไม่ไปสอบ หรือไปสอบ แต่สอบไม่ครบ เพราะถ้าสอบจนครบ ก็ต้องตรวจข้อสอบ และวัดผลสอบ ว่าผ่านหรือไม่ แต่ถ้าไม่ไปสอบหรือสอบไม่ครบวัน ก็ไม่ต้องตรวจข้อสอบ ผลของการสอบก็ไม่มี ถือเป็นโมฆะไปโดยปริยาย

สนามสอบบาลีปีนี้ อาจจะพลิกผันมากที่สุด