“ผู้เขียน” ฟังคำแถลงของโฆษกสำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติล่าสุด พูดถึง มติ มส. ย้ายสถาบันอบรมพระสังฆาธิการจากราชบุรีกลับมาสู่ “พุทธมณฑล” หากฟังเฉพาะเนื้อหาคำแถลง มีพระสงฆ์ระดับพระสังฆาธิการหลายรูป “ตื่นเต้น” เพราะถือว่า มหาเถรสมาคม “ตื่นตัว” รับรู้ กับสถานการณ์ที่เกิดขึ้นเกิด พร้อมที่จะ “พัฒนา” คนของตัวเอง เพื่อรองรับการ กฎหมาย กฎระเบียบที่เกิดขึ้น

ส่วน “รูปธรรม” ก็ต้อง “ติดตาม” ว่าจะเกิด “มรรคผล” แค่ไหน เพราะหลาย “มติ” สุดท้าย..เป็นแค่ กระดาษ เนื่องจาก “บอร์ด” ที่ขับเคลื่อนเพื่อไปสู่ “รูปธรรม” ตามมติดังกล่าว ยังไม่เกิด!!

“ชาวพุทธ” ต้องยอมรับว่า “พระสังฆาธิการ”  ยุคนี้ องค์ความรู้  “ไม่ทันโลก”   โลกกำลังไล่ต้อน “พระสงฆ์” ให้เข้าสู่ “กรอบ” ของกฎหมายบ้านเมือง

ส่วน “พระสังฆาการ” รูปใด คิดว่า ตนเอง “ทันโลก-ทันโยม” หรือเป็น “พระยุคใหม่” นั่นแล้วแต่ความคิดของท่าน

“เจ้าคุณหรรษา” 1 ใน 3 ของพระนักวิชาการระดับ “ศาสตราจารย์” ของคณะสงฆ์ไทย เป็นพระภิกษุ “หัวก้าวหน้า” น่าจะคนแรกที่ “เรียกร้อง” ให้มหาเถรสมาคมพัฒนารื้อฟื้น “ปัดฝุ่น” สถาบันพระสังฆาธิการ  โดยส่งเสียงให้ “มส.” ใช้สถาบันพระสังฆาธิการเป็นสถาบันในโครงสร้างกฏหมาย ภายใต้การกำกับดูแบบของมหาเถรสมาคม โดยแบ่งภาระงานหลักอย่างน้อย 3 ประการ คือ  (1) จัดทำนโยบาย และแผน รวมถึงศึกษา และวิจัยเกี่ยวกับการปฏิบัติหน้าที่พระสังฆาธิการตาม พรบ สงฆ์ 2505  (2) ออกแบบหลักสูตรฯ รวมถึงการพัฒนา ฝึกอบรมพระสังฆาธิการ รวมถึงไวยาวัจกร ในทุกระดับ ทั้งระยะสั้น ระยะกลาง และระยะยาว มีการถอดบทเรียนศึกษาดูงาน ทั้งในและต่างประเทศ  (3) วัดผลและประเมินสมรรถนะการบริหารจัดการของพระสังฆาธิการ แล้วนำมาออกแบบหลักสูตรฯ รวมถึงการถวายข้อมูลต่างๆ เกี่ยวกับสมรรถนะในการบริหารคณะสงฆ์เพื่อให้มหาเถรสมาคมเมตตามีมติให้ดำเนินการอย่างใดอย่างหนึ่งอันเป็นการยกระดับการบริหารจัดการต่อไป

“พร้อมกันนี้ ภายใต้สถาบันพระสังฆาธิการซึ่งอยู่ในการกำกับของมหาเถรสมาคมโดยตรงนั้น ควรให้มีผู้อำนวยการ และรองผู้อำนวยการสถาบันฯ จะเป็นพระหรือโยมก็ได้  เพื่อกำกับดูแลในเชิงนโยบายกระตุ้นส่วนงานย่อยทั้ง 3 ส่วนงานข้างต้น โดยไม่จำเป็นต้องใช้งบประมาณจากรัฐบาลก็ได้ แต่ให้นำงบประมาณจากศาสนสมบัติกลางมาจัดสรรให้สถาบันฯ เพื่อจะทำหน้าที่พัฒนาสมรรถนะพระภิกษุที่จะก้าวขึ้นสู่ตำแหน่งพระสังฆาธิการ  พระสังฆาธิการในทุกระดับ พระอุปัชฌาย์ ไวยาวัจกรให้มีความพร้อมในการบริหารจัดการองค์กรสงฆ์ในระดับต่างๆ อย่างมีประสิทธิภาพและปนะสิทธิผล..”

“ผู้เขียน” เห็นด้วยว่า “มส.” ควรทำอย่างที่ “เจ้าคุณหรรษา”  แนะนำเอาไว้ ความจริง มส. แค่ “เปิดทาง” คนพร้อม เงินพร้อม สถานที่พร้อม

เพียงแต่ที่ผ่าน “มส.” ไม่คิดจะทำ สังคมเลยมองว่า “มส.” มีไว้ทำไม หรือมองว่าเป็นเพียงแค่ “เสือกระดาษ” คือ ไม่คิดทำอะไร หรือ สั่งแล้ว ก็..จบ

วิกฤติคณะสงฆ์ที่เกิดขึ้น “สังคม” ส่วนใหญ่ทั้งพระและโยมจึงชี้นิ้วไปที่ มส.ว่า “ต้นเหตุ”

“ผู้เขียน” คิดว่า “สถาบันอบรมพระสังฆาธิการ” ควรเป็น “จุดเริ่มต้น” ในการที่ มส. จะต้อง “รุกคืบ” เพิ่มศักยภาพบุคลากรของตนเองทั้ง พระสังฆาธิการ ไวยาวัจกร และอาจรวมถึง “พุทธสมาคม” ประจำจังหวัดต่าง ๆ ด้วย

อย่างที่ “โฆษก มส.” บอกตอนนี้ “พระสังฆาธิการ” งงกับเหตุการณ์ทีเกิดขึ้น เนื่องจากท่านรู้แต่ “พระวินัย” แต่ด้าน “กฎหมาย – กฎระเบียบ” ใหม่  “ท่านไม่รู้”  หรือรู้แต่ “ทำไม่ได้” เมื่อทำไม่ “บ้านเมือง” ก็เล่นงานท่านในฐานะ “เจ้าพนักงาน”

“ผู้เขียน” จะไม่แนะนำว่าอนาคต “สถาบันพระสังฆาธิการ” จะต้องทำอะไรบ้าง เพราะ “เจ้าคุณหรรษา” ฉายภาพมุมกว้างให้เห็นแล้ว ส่วนรายละเอียด เช่น ต้องอบรมเรื่องกฎหมาย งานช่าง งานบัญชี การรักษาศาสนสมบัติ โบราณสถาน หรือแม้กระทั้ง “งานข่าว” เทคโนโลนี โฆษกสำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ บอกไว้แล้วว่า “มส.”  ให้ทำ

แนะนำอย่างเดียวคือหากเชื่อ “ข้าราชการประจำ” และใช้ข้าราชประจำอย่าง “พศ.” ฝายเดียว ไปไม่รอด จำเป็นต้องหา “คนช่วย” และมอบหมายกรรมการ “มส.” รูปใดรูปหนึ่งอย่างเป็น “ทางการ” เช่นพระพรหมสิทธิ พระพรหมเสนาบดี หรือกรรมการ มส.รูปอื่น ๆ ที่ไม่มีภาระอะไร มานั่ง “หัวโต๊ะ” ขับเคลื่อนงาน ส่วน “พระพรหมบัณฑิต” ควรตั้งให้เป็นที่ “ปรึกษา” พอ เนื่องจากภารกิจงานที่ได้รับมอบหมายจากมหาเถรสมาคมมากพอแล้ว

“ผู้เขียน” พูดมาตลอดว่า การศึกษาของพระเณรเรื่อง “นักธรรม – บาลี” มุ่งเน้นเพื่อ “ขจัดกิเลศภายใน”   หลักสูตรการเรียนการสอนไม่สามารถกับความรู้ “ยุคใหม่” ใหม่

ขณะที่โลกยุคใหม่ กำลัง “ไล่ล่า” โลกของพระ ความเป็นอยู่ดีกินดีของพระ สังคมบางส่วน “แอนตี้” พระสงฆ์ พระสงฆ์เองก็ควร “ปรับตัว” เข้าหาสังคมยุคใหม่บ้าง ภายใต้กรอบ “พระวินัย” ที่พระสงฆ์พึงกระทำทำได้

อย่างน้อยเพื่อให้ “ชาวพุทธ” ที่อุปถัมภ์ค้ำจูน “ชีวิต” ให้พระสงฆ์ “อยู่ดี กินดี” มีคุณค่าและประโยชน์อะไรต่อประเทศชาติและสังคมไทย

ส่วน มส.ต้องหายุทธวิธีเพื่อตามโลกให้ทัน ภายใต้ “พระธรรมวินัย -จารีตประเพณีคณะสงฆ์ ” เพื่อรองรับกับกฎหมายและกฎระเบียบยุคใหม่ ที่ “ภาครัฐ” เขาประสงค์อยากให้คณะสงฆ์ทำ อย่างเช่นการอบรม “ศาสตร์ยุคใหม่” ตามที่มีมติออกมาล่าสุดนี้..

เกิด มส.ไม่ทำ ก็มีคนถูก “สั่งให้ทำ” สังคมสงฆ์ก็ “วิกฤติ” เมื่อ “สังคมสงฆ์วิกฤติ” ย่อม “หลีกเลี่ยง” ไม่พ้นที่จะต้องส่ง “ผลกระทบ” ต่อสถาบันอื่น ๆ ในฐานะ “สังคมสงฆ์” เป็น “สถาบันหลัก”  หนึ่ง ใน 3 ของสยามประเทศ!!