วันที่ 23 กันยายน 2568 วานนี้  ณ โรงแรมอัศวิน กรุงเทพฯ พระเมธีวัชรบัณฑิต,ศ.ดร. ในฐานะผู้อำนวยการศูนย์ไกล่เกลี่ยข้อพิพาทภาคประชาชน ตาม พรบ.ไกล่เกลี่ยฯ ปี 2562 เข้ารับรางวัลศูนย์ไกล่เกลี่ยดีเด่น ที่ได้คะแนนจากการประเมิน 96 คะแนน อันดับหนึ่งของประเทศจาก 2,591 ศูนย์ โดยมี พันตำรวจเอก ทวี สอดส่อง รัฐมนตรีว่าการกระทรวงยุติธรรม เป็นผู้มอบรางวัล

การประกาศรางวัลองค์กรต้นแบด้านสิทธิมนุษยชน ปี 2568 ครั้งนี้ จัดขึ้นโดยกรมคุ้มครองสิทธิและเสรีภาพ นำโดยนางเอมอร เสียงใหญ่ และภาคีเครือข่าย เพือมอบรางวัลด้านสิทธิมนุษยชนให้แก่องค์กรภาครัฐ ภาคเอกชน และภาคประชาสังคม กว่า 150 หน่วยงาน ที่ทุ่มเททำงานสนับสนุนและส่งเสริมงานด้านสิทธิมนุษยชน ทั่วทั้งประเทศ

สำหรับแนวทางการตรวจประเมินรางวัลองค์กรต้นแบบด้านสิทธิมนุษยชน ประเภทศูนย์ไกล่เกลี่ยข้อพิพาทภาคประชาชน ประจำปี 2568 เป็นการตรวจผลงานเชิงประจักษ์ (Site Visit Review) 100 คะแนน (1)การบริหารจัดการองค์กร (25 คะแนน) (2) ความยั่งยืนของการดำเนินงานด้านไกล่เกลี่ยข้อพิพาท (35 คะแนน) (3) การประเมินโดยผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย (25 คะแนน) และ (4) การนำเสนอ (15 คะแนน)

ในขณะที่ศูนย์ไกล่เกลี่ยข้อพิพาทภาคประชาชน ที่ตั้งอยู่ในพื้นที่ตำบลลำไทร อำเภอวังน้อย จังหวัดพระนครศรีอยุธยานั้น ได้ดำเนินการโดยหลักสูตรสตินวัตกรรม และสันติศึกษา มจร ภาคภาษาไทย และอินเตอร์ ทั้งในระดับปริญญาโท และปริญญาเอก โดยทำงานร่วมกับภาคีเครือข่ายในจังหวัดอยุธยาภายใต้พลังบวร ทั้งภาครัฐ เอกชน และภาคประชาชนในท้องที่ และท้องถิ่น

ศูนย์ไกล่เกลี่ยข้อพิพาทภาคประชาชน ตำบลลำไทร อำเภอวังน้อย ตั้งขึ้นเมื่อวันที่ 16 กันยายน 2563 ซึ่งครบรอบ 5 ปีของการดำเนินการภายใต้บันทึกลงนามความร่วมมือ (MoU) ระหว่าง มจร กรมคุ้มครองสิทธิและเสรีภาพ และสำนักงานกิจการยุติธรรม โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาผู้ไกล่เกลี่ยฯ และจัดตั้งศูนย์ไกล่เกลี่ยฯ เพื่อให้บริการไกล่เกลี่ยข้อพิพาท และให้บริการด้านกฎหมาย รวมถึงการบริการด้านอื่นของกระทรวงยุติธรรมแก่ประชาชนในพื้นที่เพื่อเข้าถึงความยุติธรรมได้อย่างทั่วถึง เท่าเทียม และเป็นธรรม

ตลอดระยะเวลา 5 ปีของการดำเนินการนั้น ศูนย์ไกล่เกลี่ยได้อบรมผู้ไกล่เกลี่ยขึ้นทะเบียน 15 รุ่น (ภาคไทย 12 รุ่น ภาค Int. 3 รุ่น) จำนวน 687 คน อบรมความรู้ทางกฎหมาย ต.ลำไทร มจร Online 1 รุ่น Onsite 2 รุ่น จำนวน 360 คน อบรมความรู้ทางกฎหมาย ต.สวาย วัดท่าคอยนาง 2 รุ่น จำนวน 200 คน อบรมความรู้ทางกฎหมาย แขวงบางขุนนนท์ วัดใหม่ยายแป้น 2 รุ่น จำนวน 160 คน อบรมผู้นำการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทมืออาชีพ 7 รุ่น จำนวน 140 คน รวมผู้ผ่านการอบรม จำนวน 1,547 คน

ในการพัฒนาและฝึกอบรมผู้ไกล่เกลี่ย ทำให้มีผู้ผ่านการอบรมขึ้นทะเบียนเป็นผู้ไกล่เกลี่ย จำนวน 298 คน จนนำไปสู่ จัดตั้งศูนย์ไกล่เกลี่ยได้ทั้งหมด 35 ศูนย์ ทั่วประเทศไทย และทำให้มีทุนทรัพย์ที่เกิดจากข้อตกลง จำนวนทั้งสิ้น 3,875, 588 บาท อันเป็นจากการไกล่เกลี่ยสำเร็จในปี 2567-2568 จำนวน 53 คดี

นอกจากนี้ หลักสูตรปริญญาโท สาขาสันติศึกษา มจร ได้เปิดให้เรียนในรายวิชาสันติศึกษากับสิทธิมนุษยชน เป็นวิชาบังคับ และเปิดเป็นวิชาเลือกในระดับปริญญาเอก โดยลงนาม MoU และออกแบบหลักสูตร และสอนร่วมกับสถาบันสิทธิมนุษยชน มหาวิทยาลัยออสโล ประเทศนอร์เวย์

ในขณะเดียวกัน หลักสูตรได้ออกแบบนวัตกรรมกระบวนการไกล่เกลี่ยโดยพุทธสันติวิธี ใช้บันได 9 ขั้น ภายใต้ชื่อว่า กระบวนการไกล่เกลี่ยที่มีสติเป็นฐาน เพือใช้พัฒนาและฝึกอบรมผู้ไกล่เกลี่ยร่วมกับหลักสูตรที่ออกแบบโดยคณะกรรมการยุติธรรมแห่งชาติ ซึ่งมีสำนักงานกิจการยุติธรรมเป็นเลขานุการ

ศูนย์ไกล่เกลี่ยฯ แห่งนี้ จัดได้ว่าเป็น Product Innovation ที่ได้ออกแบบนวัตกรรมกระบวนการ (Process Innovation) โดยใช้กระบวนการไกล่เกลี่ยที่มีสติเป็นฐาน หรือ Mindfulness Based Mediation) และได้ผ่านการนำเสนอถอดบทเรียนความสำเร็จ ทั้งในประเทศ และต่างประเทศมาอย่างต่อเนื่อง เพื่อเป็นส่วนหนึ่งในการเสริมสร้างสังคมสันติสุขอย่างยั่งยืนให้แก่มวลมนุษยชาติสืบไป