เยือน เมืองผลไม้ ถิ่นพระเจ้าตากรวมญาติกู้ชาติ : สัมผัสวิถีชีวิตชาว โคก หนอง นา “ขอให้ไปพูดคุยกับคนของกรมการพัฒนาชุมชนที่อยู่ตามแนวชายแดน ถิ่นทุรกันดาร ด้วย ไปดูการเป็นอยู่ วิถีชีวิตและการทำงานของพวกเขา พวกเขาเหล่านี้คือผู้ปิดทองหลังพระ โคก หนอง นา ประชาชนให้ความสนใจกันมาก เกิดจากการทุ่มเทการทำงานของคนกรมการพัฒนาชุมชนทั้งนั้น เพื่อการอยู่ดี มีสุข ของประชาชน ช่วยไปดูและเขียนให้ประชาชนได้รับทราบตามความเป็นจริงหน่อย..” “สุทธิพงษ์ จุลเจริญ” ปลัดกระทรวงมหาดไทยแนะนำการลงพื้นที่ให้ทีมงาน พร้อมกับเปิดเผยต่ออีกว่า การขับเคลื่อนโครงการ โคก หนอง นา ยังคงดำเนินต่อไป แม้ตนเองจะไปรับตำแหน่งปลัดกระทรวงมหาดไทยแล้วก็ตามที สุทธิพงษ์ จุลเจริญ ปลัดกระทรวงมหาดไทย “ทีมข่าวเฉพาะกิจ” เดิมตั้งใจจะไปอำเภออุ้มผาง จังหวัดตาก แต่เนื่องจากเกิดเหตุการณ์ถนนขาด น้ำท่วมฉับพลันจึงเบี่ยงเข็มไปยังจังหวัดที่ติดกับประเทศกัมพูชา คือ จังหวัดจันทบุรี แทน “จังหวัดจันทบุรี” เป็นจังหวัดทางชายฝั่งทะเลภาคตะวันออกของประเทศไทย สภาพภูมิประเทศประกอบไปด้วยป่าไม้ ภูเขา ที่ราบสูง ที่ราบลุ่มน้ำ และที่ราบชายฝั่งทะเล ในส่วนของพื้นที่ป่าไม้มีประมาณ 3 ใน 10 ของพื้นที่ทั้งจังหวัด เป็นจังหวัดที่มียอดเขาสูงสุดในภาคตะวันออก คือ เขาสอยดาว มีความสูง 1,675 เมตรจากระดับน้ำทะเล มีอาณาเขตติดต่อกับประเทศกัมพูชา ประชากรส่วนใหญ่ของจังหวัดจันทบุรีอาศัยอยู่ทางตอนใต้ของจังหวัดโดยอาชีพที่ประชากรในจังหวัดนิยมประกอบอาชีพมากที่สุดคือเกษตรกรรมและประมง แบ่งการปกครองออกเป็น 10 อำเภอ 76 ตำบล 731 หมู่บ้าน การเดินทางใช้เวลาประมาณ 4 ชั่วโมง ระยะทางประมาณ 250 กิโลเมตร “ทีมงานข่าวเฉพาะกิจ” ติดต่อขอความร่วมมือจากพัฒนาการจังหวัดว่า ขอลงพื้นที่ 2 อำเภอที่ติดกับชายแดน คือ อำเภอโป่งน้ำร้อน และ อำเภอสอยดาว ซึ่งคิดว่าน่าจะทุรกันดาร เพื่อไปพูดคุยกับคนของกรมการพัฒนาชุมชน และผู้ร่วมทำโคกหนองนา คิดเห็นอย่างไร การลงพื้นที่อำเภอโป่งน้ำร้อนติดขัดเล็กน้อยหลังจากเกิดการผิดพลาด การประสานงานระหว่างเจ้าหน้าที่พัฒนาการชุมชนจังหวัดกับเจ้าหน้าที่พัฒนาการชุมชนอำเภอ เพราะทีมงานได้รับโทรศัพท์ จาก นพต.หรือ นักพัฒนาการพื้นที่ต้นแบบ คนหนึ่งว่า “ทุกแปลงขุดของโคก หนอง นา มีอะไรให้ถามผม ทุกจุดผมรู้หมด ” ทีมงานพยายามต่อรองนโยบายของอธิบดีกรมการพัฒนาชุมชน ที่ต้องการให้ พูดคุยกับคนของกรมการพัฒนาชุมชนระดับผู้ปฎิบัติการหรือพัฒนาการอำเภอ เพื่อสร้างขวัญและกำลังใจในการทำงานและสื่อสารให้สังคมภายนอกได้รับรู้ สุดท้าย นพต. คนเดิมบอกว่า “ถ้าอย่างนั้นคุณก็ไปหาคนของกรมการพัฒนาชุมชนเอาเอง” ทีมงานลงพื้นที่ 20 กว่าจังหวัดทั่วประเทศ ครั้งนี้ครั้งแรกที่เจอเหตุการณ์ประหลาดแบบนี้ การลงพื้นที่ลังเลและหวาดหวั่นเล็กน้อย แต่สุดท้าย “ตัดสินใจไป” ตลอดเส้นทางไปสู่อำเภอโป่งน้ำร้อน และ อำเภอสอยดาว สองข้างทางเต็มไปด้วยสวนลำใยที่กำลังออกผลและออกดอกเต็มสะพรั่ง สลับกับโรงงานคนต่างด้าวที่เราคุ้นเคยกับคำว่า “ล้งจีน” ในขณะที่เวลาขับรถเส้นในหมู่บ้านจะมีสวนทุเรียนเป็นหย่อม ๆ “ที่ดินตรงนี้เป็นที่ดิน สปก. มีทั้งหมด 48 ไร่ เดิมปลูกลำไยไว้ทั้งหมด ตอนนี้ดูแล้วลำไยไปไม่รอด เห็นไหมตอนนี้ลำไยเต็มต้น เชื้อราเริ่มลง เริ่มเน่า ราคาตกต่ำถูกกำหนดด้วยผู้ค้าจีนหมด ทำแล้วไม่เหลือ ในอดีตมิใช่แบบนี้ เมื่อกรมการพัฒนาชุมชนท่านชวนให้ทำโคกหนองนา ก็เลยตัดไปประมาณ 3 ไร่ ทำโคกหนองนา ตอนนี้ขุดสระเรียบร้อยแล้ว ต้นไม้ลงแล้ว ส่วนใหญ่เป็นไม้เศรษฐกิจ อยากทำพืชแบบผสมผสานหาเลี้ยงครอบครัว ปลูกผักปลอดสารพิษ..” เอก ประดิษฐ์ ชาวอำเภอโป่งน้ำร้อนในวัย 48 ปี เล่าให้ทีมงานฟัง เอก ประดิษฐ์ ที่ดินของเอก ตั้งอยู่บนภูมิประเทศเป็นเนิน การขุดสระและคลองไส้ไก่ ค่อนข้างได้มาตรฐานสวยงาม ตอนที่ทีมงานไปเดินดูมีต้นปอเทืองกำลังงอกเต็มพื้นที่ “เอก” บอกความคาดหวังในอนาคตว่า “นอกจากได้กินอาหารปลอดสารพิษแล้ว สิ่งหนึ่งที่อยากให้กรมการพัฒนาชุมชนเข้ามาดูแล คือ ช่องทางการตลาดผักอินทรีย์ปลอดสารพิษ ตรงนี้จะทำอย่างไร ให้คนทำโคกหนองนา มีรายได้จากตรงนี้เลี้ยงครอบครัวได้.” ในขณะที่ “ดรุณี อำลอย” พัฒนาการอำเภอโป่งน้ำร้อน ซึ่งตามลงไปในพื้นที่กับทีมงานด้วย ได้บอกกับทีมงานว่า ที่โป่งน้ำร้อนมีคนเข้าร่วมโครงการโคกหนองนาทั้งหมด 53 แปลง มีทั้งขนาด 1 ไร่และ 3 ไร่ส่วนใหญ่ที่ดินเป็น สปก. “ ตอนแรกเรามีปัญหาเรื่องแบบมาก ต้องโทรปรึกษากับอาจารย์ รักษ์เผ่า พลรัตน์ ที่ปรึกษาบ่อย ๆ เนื่องจากพวกเราคนของกรมการพัฒนาชุมชนไม่รู้เรื่องการขุดสระ ดูแบบ วัดที่ดิน ปริมาณดินที่ขุด เราไม่รู้เรื่อง ท่านจะให้ความรู้กับเราตรงนี้ได้ เวลาช่างท้องถิ่นเขามาถามเรา ส่วนผู้รับเหมาที่นี่มี 2 ราย ไม่มีปัญหาเรื่องการขุด ผู้รับเหมาที่นี่เป็นคนท้องถิ่น ช่วยกันมากกว่าจะคำนึงถึงรายได้..” เมื่อทีมงานถามถึงการยกเลิกของประชาชน “ดรุณี” บอกว่า เราในฐานะหน่วยงานรัฐ เมื่อประชาชนขอยกเลิก เราก็ไปทำอะไรเขาไม่ได้ แต่เราต้องให้เขาเขียนคำแจ้งความประสงค์ยกเลิกแปลง เพื่อรายงานผู้บังคับบัญชา ส่วนหน้าที่เราคือ ต้องหาแปลงใหม่เข้ามาสวมแทน บางคนยกเลิก เพราะบางแปลงมีต้นไม้เยอะ ทุเรียนราคาดีก็อาจเสียดาย ไม่อยากโค่น จึงขอยกเลิก ดรุณี อำลอย พัฒนาการอำเภอโป่งน้ำร้อน “เรื่องโคกหนองนา กรมพัฒนาชุมชนทำเรื่องเศรษฐกิจพอเพียงกันมาก็เยอะแล้วหลายปีแล้วแต่มันไม่ค่อยเป็นรูปธรรม ปัญหาการทำงานทุกงานย่อมมีปัญหาแต่เราต้องตั้งสติว่าเราต้องแก้ปัญหายังไง บางทีงานของพช. มันมีภาคี เราทำงานเราช่วยเหลือคนไว้เยอะแล้วทีนี้เขาเห็นเราตั้งใจเขาก็มาช่วยเรา อำเภอโป่งน้ำร้อนเรามีภาคี และเขามาช่วยตรงนี้ได้เยอะ อย่าง นพต.(นักพื้นที่ต้นแบบ) ของเรามี 10 คน ก็ช่วยงานเราได้เยอะ เราไม่จ้างเขามาอยู่ฟรี ๆสะบาย ๆ แต่ให้เขามาช่วยโคกหนองนา แล้วน้อง ๆได้ใจเจ้าของแปลงทุกแปลง เพราะน้อง ๆ ลุยเต็มที่ ฝนตกแดดออกเขาก็ทน บางคนลงไปดูแปลงโดนหินบาดแก้วบาดเขาก็ยังอดทน.. และเรื่องสุดท้าย หากเป็นไปได้อยากให้ทางผู้บริหารกรมจัดสรรเรื่องป้ายแต่ละแปลงให้เจ้าของแปลงโคกหนองนาด้วย เพราะตรงนี้มันคือการสร้างภาพลักษณ์ที่ดีให้กับกรมของเรา ” ที่อำเภอสอยดาวทีมงานได้คุยกับ “แซม” อภิวัฒน์ พรหมรินทร์ ผู้เข้าร่วมสมัครโครงการโคกหนองนาบนเนื้อที่ 3 ไร่ ซึ่งพื้นที่แบ่งเป็นสัดส่วนดูสวยงาม มีสระน้ำ 2 สระที่มีปลาหลากหลายชนิดมีนาข้าว และปลูกพืชผักแบบผสมผสานไว้หลายชนิดล้วนเป็นพืชผักสวนครัว ในขณะที่มีต้นไม้เศรษฐกิจแซมอยู่ข้าง ๆ หลายต้น อภิวัฒน์ พรหมรินทร์ (แซม) “ แซม” บอกว่า เดิมทำงานประจำ หลังจากออกมาก็ทำเกษตร ปลูกยางพารา ลำไย บนพื้นที่ 17 ไร่ ใช้เคมีตลอด ใช้ทุนเยอะ ได้ไม่คุ้มเสีย ตอนหลังไปศึกษาดูงานเกี่ยวกับเศรษฐกิจพอเพียง ก็ปรับลดสารเคมีลง อย่างยางพารานี่ ใส่ปุ๋ยปีละ 2 ครั้ง สารเคมีล้วน ๆ ตอนหลังปรับลด ตอนนี้เป็นแบบผสมผสาน ซึ่งอนาคตลดลงแน่นอน สวนลำไย ต้องมีบ้างพวกสารเร่งดอก แต่อนาคตคิดว่าจะโค่นทิ้งแล้ว เพิ่มเป็นปลูกผักผสมผสานคุ้มกว่าเยอะ แซมและภรรยาพาเราเดินดูรอบ ๆ บริเวณบ้านซึ่งเลี้ยงเป็ดเอาไว้ รวมทั้งมีการเลี้ยงจิ้งหรีดและไส้เดือนไว้เป็นรายได้เสริม “อย่างจิ้งหรีดนี้ ตอนนี้ขายอยู่กิโลกรัมละ 100 บาท หากฟักตัวแล้ว 40-45 วันก็นำออกขายได้ ส่วนไส้เดือนขายมูลเขาประมาณ 30-35 บาท ตรงนี้รายได้เดือนหนึ่งรวมทั้งผักที่ปลอดสารพิษด้วยก็ตกประมาณ 15,000 -20,000 บาท ไม่นับรายได้จากสวนยาพาราที่กรีดเองกับภรรยามีประมาณ 800 ต้นและผลลำไย เรื่องโคกหนองนานี้ในมุมมองของผม ผมว่ามันตอบโจทย์มากเลยครับ ก็คือมันตอบโจทย์ได้ทุกอย่างในนี้ที่ว่าอนาคตมันพึ่งพากันได้หมดแน่ ถ้าจะให้ผมอยู่ก็คือ ผมว่าผมอยู่ได้ก็พึ่งพาอาศัยข้างนอกน้อยที่สุด ก็คือเรามีข้าว มีปลา ไข่เป็ดเราก็มี แล้วอาหารเป็ดเราก็มี เรื่องปุ๋ยเรา ผสมกับอาหารที่เราซื้อมาครึ่งต่อครึ่งเพื่อลดต้นทุน ต่อไปถ้าเราลดเรื่องอาหารที่เราซื้อมาเนี่ย ผมว่าเรามีข้าวแล้ว ถ้าเราสีข้าวเองก็จะมีรำมาผสม เราก็สามารถลดต้นทุนได้เยอะเลย 80-90 % แล้ว ซึ่งอนาคตวาดฝันไว้ว่าจะทำเป็นศูนย์เรียนรู้ให้คนในชุมชนแถวนี้มาศึกษา แต่ตอนนี้เราต้องทำให้เขาเห็นว่า การปลูกผักปลอดสารพิษทำอย่างไร น้ำในสระไม่ให้มีสารพิษเจือปนต้องจัดการอย่างไร..” ในขณะที่ “นักพัฒนาชุมชน” อย่าง น.ส.สุภัค พันธุ์เสนาะ ซึ่งเริ่มเข้ามาเป็นครอบครัวของกรมการพัฒนาชุมชน จากการเป็น นพต. หรือนักพัฒนาพื้นที่ต้นแบบ หลังจากกรมการพัฒนาชุมชนเปิดสอบจึงสอบเป็นนักพัฒนาชุมชน ซึ่งได้ทำหน้าที่มาดูแลแปลงโคกหนองนาในอำเภอสอยดาวซึ่งมีทั้งหมด 51 แปลง ทั้งขนาด 3 ไร่และ 1 ไร่ น.ส.สุภัค พันธุ์เสนาะ “ จบปริญญาตรีภูมิศาสตร์ สาขาพัฒนาเพื่อการจัดการทรัพยากร จากมหาวิทยาลัยมหาสารคาม เมื่อสอบได้ทางจังหวัดก็ส่งมาดูแลที่นี่ ปัญหาหลักที่เจอคือ คนส่วนใหญ่ยังไม่เข้าใจคำว่าโคกหนองนา เราพูดเป็นทฤษฎีบางทีเขาไม่เชื่อก็ต้องพามาดูแปลงคนที่ทำแล้วประสบความสำเร็จอย่างพี่แซมนี้ ให้เขาดูเป็นตัวอย่างลงมือจริงทำให้เห็นจริง ชาวบ้านจึงยอมรับ เรื่องที่สองก็เป็นเรื่องแบบแปลนของสระ บางแบบที่กรมกำหนดมาไม่ตรงกับภูมิศาสตร์พื้นที่อันนี้ก็ต้องปรับ อย่างของพี่แซมนี้ลึก 14 เมตรเลย ที่อำเภอสอยดาวนี้ที่ดินมันจะมี 3 ประเภทคือ ดินเหนียว ดินร่วนปนทราย และก็ดินทราย..นอกนั้นก็อาจมีปัญหาเรื่องเบิกจ่ายช้า เพราะมันต้องผ่านขบวนการตรวจสอบเยอะ ” เมื่อทีมงานถามถึงการทำงานร่วมกับชาวบ้านยากลำบากหรือไม่ เพราะกรมการพัฒนาชุมชนไม่มีความรู้เรื่องโคกหนองนา ซ้ำช่างที่ดูแบบ ควบคุมการขุดก็ไม่มี เธอบอกว่า “ไม่ยากนะคะ คือเหมือนเราคุยกันเราให้ใจกับเขา เขาก็ให้ใจกับเรา ถามว่าเหนื่อยไหม มันก็เหนื่อยแต่ก็สนุก เป็นความรู้ใหม่ ๆ แลกเปลี่ยน เราอาจจะรู้เรื่องทฤษฎีเยอะ แต่เขาอาจจะรู้ในการปฏิบัติ เราสามารถเอามาแลกเปลี่ยนแนะนำกันได้ การทำงานตรงนี้ บางคนอาจมองว่ามันเป็นงานที่เหนื่อยที่ลำบาก ต้องการไปทำงานที่ดี ๆ ในห้องแอร์ ทำงานเอกสาร เงินเดือนสูง ๆ แต่การทำงานแบบนั้นมันต้องเจอกับภาวะกดดันจากทั้งงานทั้งคนรอบข้างทั้งเพื่อนร่วมงาน คือทุกสิ่งทุกอย่างเลย แต่พอมาอยู่ตรงนี้รู้สึกผ่อนคลายเหนื่อยก็จริงแต่พอเราพักก็หาย ไม่เครียด แต่สุขด้วย..” การลงพื้นที่จังหวัดจันทบุรี เพื่อไปดูความสำเร็จและรับฟังปัญหาของชาวบ้าน รวมทั้งไปฟังเสียงสะท้อนของเจ้าหน้าที่กรมการพัฒนาชุมชน ผู้ปิดทองหลังพระให้โครงการนี้ขับเคลื่อนไปด้วยความราบรื่น ท่ามกลางความต้องการและความคาดหวังของชาวบ้านรวมทั้งเป้าหมายของผู้บริหารกรมการพัฒนาชุมชน กระทรวงมหาดไทย ในขณะเดียวกันโครงการโคกหนองนา นอกจากต้องผ่านระบบการใช้งบประมาณจากหน่วยงานในท้องถิ่นและชาวบ้านแล้ว ยังต้องผ่านระบบการตรวจสอบการใช้งบประมาณของสำนักงานการตรวจเงินแผ่นดิน(สตง.) และ สำนักงานป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ (ปปช.) อย่างเข้มข้น การลงพื้นที่แบบนี้จึงเห็นภาพเจ้าหน้าที่ของกรมการพัฒนาชุมชนส่วนใหญ่ทุ่มเทกับการรับใช้ประชาชนและระมัดระวังในการใช้งบประมาณที่เป็นภาษีของประชาชนเป็นอย่างยิ่ง จึงไม่แปลกใจที่ปีงบประมาณที่ผ่านมา กรมการพัฒนาชุมชนจึงได้รับรางวัลเลิศรัฐ ประจำปี 2564 ได้ถึง 6 รางวัลซึ่งเป็นหน่วยงานแรกและหน่วยงานเดียวของกระทรวงมหาดไทย ด้วยความตั้งใจและทุ่มเทการทำงานของคนกรมการพัฒนาชุมชนในการทำงานรับใช้ประชาชน ผู้เป็นเจ้าของภาษีที่แท้จริง!! จำนวนผู้ชม : 129 Leave a ReplyFacebook Comments More Articles By the same author กมธ.ศาสนาฯสภาฯ ลงพื้นที่ศึกษาพุทธมณฑลอีสานจังหวัดขอนแก่น อุทัย มณี พ.ย. 22, 2021 วันจันทร์ที่ 22 พฤศจิกายน 2564 เวลา 09.00 น. ที่องค์การบริหารส่วนจังหวัดขอนแก่น… เจ้าอาวาส จ.สุราษฎร์ธานีมรณภาพจากโควิด..เป็นวัดที่เคยประกาศยกให้เป็นโรงพยาบาลสนาม อุทัย มณี เม.ย. 28, 2021 28 เม.ย.64 นายประเวศ ไทยประยูร รองผู้ว่าราชการจังหวัดสุราษฎร์ธานี… ปม!!..อันตราย อุทัย มณี เม.ย. 25, 2022 เป็นประเด็นข้อถกเถียงและวิตกกังวลเล็ก ๆ สำหรับคำพิพากษาศาลปกครองยะลา… “กากัน มาลิค” กราบสักการะหลวงพ่อรอด ยันร่วมงานมหกรรมราษฎร์บูรณะศีลบวร อุทัย มณี ส.ค. 11, 2022 วันที่ 10 สิงหาคม 2565 เวลา 14.00 น. นักแสดงชื่อดังของบอลลีวูด กากัน… สาธุดังๆ! “หลวงพี่มิน” ใช้ “TikTok”แผ่ธรรมมัดใจวัยโจ๋ยุคดิสรัปชั่น อุทัย มณี ส.ค. 14, 2020 วันที่ 14 ส.ค.2563 พระสุมินทร์ คัมภีรปัญโญ (อินตะจักร) หรือ "หลวงพี่มิน"… ปลดพระสังฆาธิการ ปัญหาอำนาจนิยม : สงฆ์ต้องเร่งรื้อโครงสร้าง คนมีคุณภาพไม่อยากอยู่ต่อ?? อุทัย มณี ต.ค. 08, 2021 วันที่ 8 ต.ค.64 เช้านี้ พระมหาสุดสาคร สุมุรยญาโณ วัดพระศรีมหาธาตุฯ… มหาจุฬาอาศรมปากช่องปรับโฉม สร้างความมั่นคงทางอาหารและจิตใจ ผ่านพุทธเกษตรวิปัสสนากรรมฐาน อุทัย มณี ก.ค. 09, 2021 เมื่อวันที่ ๙ กรกฎาคม ๒๕๖๔ พระปราโมทย์ วาทโกวิโท,ดร. อาจารย์หลักสูตรสันติศึกษา… คลื่นมหาชนร่วมงาน “วันเกิดหลวงพ่อโสธร” ครบรอบ 253 ปี “ปลัดเก่ง” ประธานพิธีสืบทอดประเพณีมหามงคล อุทัย มณี เม.ย. 04, 2023 วันที่ 4 เม.ย. 2566 เวลา 14.00 น. ที่บริเวณมณฑลพิธี วัดโสธรวราราม วรวิหาร… “สมเด็จธงชัย” และ “ปลัดเก่ง” เปิดงานมหกรรมหมู่บ้านรักษาศีล 5 ต้นแบบและการจัดแสดงจำหน่ายผลิตภัณฑ์สัมมาชีพชุมชนและ OTOP ระดับประเทศ อุทัย มณี ม.ค. 21, 2023 วันที่ 21 ม.ค. 66 ที่อาคารปฏิบัติธรรมเฉลิมพระเกียรติ 84 พรรษา มหาราชา… Related Articles From the same category ติง!‘พระว.วชิรเมธี’แนะเลือกคนมีศีลมีสัตย์ อย่าเลือกศรีธนญชัย วันที่ 9 ธันวาคม 2561 ผู้สื่อข่าวรายงานว่า ตามที่เมื่อวันที่… ดร.คุณหญิงสุดารัตน์ เข้าถวายมุทิตาสักการะ พระเทพวัชรบัณฑิต เมื่อวันที่ 22 กุมภาพันธ์ 2564 ในโอกาสที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว… มส.มีมติพิมพ์หนังสือ “จักกวาฬทีปนี” เฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวง วันที่ 10 กันยายน 2565 วานนี้ ณ ตำหนักเพ็ชร วัดบวรนิเวศวิหาร กรุงเทพมหานคร… ‘พระว.วชิรเมธี’ กว่าจะมาเป็น ‘พระเมธีวชิโรดม’ 'พระว.วชิรเมธี' กว่าจะมาเป็น 'พระเมธีวชิโรดม' : สำราญ สมพงษ์ รายงาน… อาจารย์ “มจร” เปิดพระไตรปิฏก อธิบายคำว่า “เชื่อมจิต” ปรากฏมีหรือไม่!! วันที่ 19 ธันวาคม 66 ดร.อธิเทพ ผาทา คณะพุทธศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย…
Leave a Reply