วันที่ 26 มกราคม 2567   เมื่อวันอังคารที่แล้ว ฝูงชนหลายร้อยคนรวมตัวกันที่จัตุรัสหลักขนาดเล็กในเมืองพินอูลวิน (Pyin Oo Lwin) เมืองตากอากาศกลางหุบเขายอดนิยมของเมียนมา เพื่อฟังพระภิกษุที่สวมแว่นตารูปหนึ่งปราศรัยถึงคำแนะนำที่น่าตกใจ

พระรูปนั้นกล่าวว่า มิน อ่อง หล่าย ผู้นำทางทหารของประเทศ ควรหลีกทางไป และปล่อยให้ พลเอก โซ วิน รองผู้บัญชาการทหาร เข้ามารับหน้าที่แทน

พล.อ.อาวุโส มิน อ่อง หล่าย ผู้ทำรัฐประหารในปี 2564 โค่นอำนาจรัฐบาลจากการเลือกตั้งของนางออง ซาน ซู จี และก่อให้เกิดสงครามกลางเมืองในขั้นหายนะ เผชิญกับเสียงวิจารณ์จากนานาชาติมากมายและเป็นที่รังเกียจในหมู่ประชาชนชาวเมียนมาจำนวนมาก

แม้ว่าการออกมาวิจารณ์ครั้งนี้จะเกิดในช่วงที่ไม่ปกติ แต่ ป็อก โก ตอว์ พระภิกษุรูปนี้ คือส่วนหนึ่งของนักบวชชาวพุทธกลุ่มชาตินิยมสุดโต่ง ซึ่งจนถึงขณะนี้ยังคงยืนอยู่เบื้องหลังคณะเผด็จการทหารอย่างแข็งขัน

ไม่เป็นที่แน่ชัดว่ามีใครในกองทัพที่ให้การหนุนหลัง ป็อก โก ตอว์ พระภิกษุในกลุ่มพุทธชาตินิยมคนนี้บ้าง แต่ความคิดเห็นของเขานั้นสะท้อนความคิดเห็นของผู้สนับสนุนรัฐบาลเผด็จการทหารคนอื่น ๆ ซึ่งดูเหมือนว่ากำลังผิดหวังต่อตัวผู้นำทหารสูงสุดของเมียนมามากขึ้นเรื่อย ๆ จากการไม่สามารถพลิกสถานการณ์จากฝ่ายต่อต้านได้

ป็อก โก ตอว์ ปฏิเสธที่จะให้สัมภาษณ์กับบีบีซีแผนกภาษาเมียนมา

พระสงฆ์ในเมียนมามีประวัติเข้ามาเกี่ยวข้องกับการเมืองมาเป็นเวลานาน ส่วนมากเป็นการออกมาเคลื่อนไหวต่อต้านรัฐบาล ตั้งแต่การเคลื่อนไหวต่อต้านอาณานิคมในช่วงทศวรรษ 1930 ไปจนถึงการลุกฮือต่อต้านทหารในปี 1988 และ 2007 หลายคนออกมาคัดค้านการรัฐประหารเมื่อปี 2021 ด้วยเช่นกัน โดยพระสงฆ์บางส่วนได้ทิ้งจีวร เพื่อออกไปจับปืนถืออาวุธสู้กับเผด็จการทหาร

อย่างไรก็ดี มีพระสงฆ์บางส่วนร่วมมือกับเหล่านายพลเช่นกัน ด้วยความเชื่อร่วมกันว่าทั้งความเป็นพุทธและวัฒนธรรมของเมียนมาต้องได้รับการปกป้องจากอิทธิพลภายนอก

หลังจากเหตุรุนแรงจากการปะทะระหว่างพระสงฆ์และชาวมุสลิมโรฮิงญาในรัฐยะไข่ เมื่อปี 2012 พระวีระธู ผู้นำพระสงฆ์ชาตินิยิมสุดโต่ง ได้ก่อตั้งขบวนการที่ชื่อว่า “มะบะธา” หรือในชื่อทางการว่า สมาคมปกป้องเชื้อชาติและศาสนา

กลุ่มมะบะธา รณรงค์การคว่ำบาตรธุรกิจต่าง ๆ ในเมียนมาซึ่งมีเจ้าของเป็นชาวมุสลิม โดยอ้างว่าศาสนาพุทธในเมียนมากำลังตกอยู่ในอันตรายจากการที่มุสลิมจะเข้ามาครอบครอง แต่สัดส่วนของชาวมุสลิมในเมียนมาคิดเป็น 8% ของจำนวนประชากรเท่านั้น กลุ่มมะบะธายุติบทบาทลงในปี 2017 แต่ก็ยังได้รับการสนับสนุนจากกองทัพเรื่อยมา

พระวีระธู ซึ่งก่อนหน้านี้ถูกจำคุกด้วยข้อหาปลุกปั่นให้เกิดความขัดแย้งทางเชื้อชาติ ได้ถูกจำคุกอีกครั้งในปี 2020 แต่เพียงไม่ถึงหนึ่งปี เขาก็ได้รับการปล่อยตัวด้วยอำนาจของรัฐบาลทหาร และมิน อ่อง หล่าย ก็ปรนเปรอเขาด้วยการให้ยศศักดิ์และเงินสด

การทำรัฐประหารของมิน อ่อง หล่าย ในปี 2021 ทำให้เกิดการต่อต้านครั้งใหญ่จากประชาชนชาวเมียนมา ซึ่งออกมาเดินขบวนประท้วงเรียกร้องให้ทหารคืนประชาธิปไตยให้ประชาชน แต่กลับถูกปราบปรามอย่างรุนแรง นายพลอาวุโสวัย 67 ปีผู้นี้ จึงมองหาสิ่งอื่นมารองรับความชอบธรรมของตัวเอง ด้วยการแสดงตัวว่าเป็นผู้เลื่อมใสในพุทธศาสนา

สื่อของทางการประโคมข่าวผู้นำเผด็จการมอบของขวัญที่ฟุ่มเฟือยให้กับวัดต่าง ๆ อย่างต่อเนื่อง พร้อมกับภาพที่เขาเป็นผู้หามหีบศพในงานศพของพระผู้ใหญ่หลายรูป มิน อ่อง หล่าย ยังไปร่วมวางศิลาฤกษ์ในการก่อสร้างพระพุทธรูปปางนั่งองค์ใหญ่ที่สุดในโลกที่กรุงเนปิดอว์ด้วย ซึ่งเป็นโครงการที่กองทัพเป็นเจ้าภาพในการจัดสร้าง

องค์กรสูงสุดทางศาสนาในเมียนมา อย่างมหาเถรสมาคมหรือคณะสงฆ์แห่งรัฐ ออกมาแสดงความเห็นเกี่ยวกับการรัฐประหารน้อยมาก เป็นที่เชื่อกันว่าสมาชิกของคณะสงฆ์แห่งรัฐบางคนออกเสียงปรามเหล่านายพลอยู่เงียบ ๆ แต่ก็มีพระชั้นผู้ใหญ่คนหนึ่งในคณะสงฆ์แห่งรัฐอย่าง สิตากู ซายาดอว์ ที่แสดงออกอย่างเต็มที่ว่าสนับสนุนกองทัพ โดยเขาถึงขนาดเดินทางไปพร้อมกับมิน อ่อง หล่าย ในการเจรจาซื้ออาวุธที่ประเทศรัสเซีย

พระรูปอื่น ๆ อีกหลายรูปไปไกลกว่านั้น อย่างเช่น วาธาวา ลูกศิษย์ของพระวีระธู เขาได้ช่วยจัดตั้งกองกำลังทหารในเมืองสะกาย บ้านเกิดของเขา เพื่อต่อต้านการสู้รบจากกองกำลังประชาชน ซึ่งผุดขึ้นมากมายทั่วเมียนมาเพื่อสู้กับรัฐบาลเผด็จการทหาร

กองกำลังที่ใช้ชื่อว่า ปยูซอธี (Pyusawthi) ซึ่งตั้งขึ้นตามชื่อกษัตริย์ในตำนานของพม่า ถูกกล่าวหาว่าบังคับให้ผู้ชายในหมู่บ้านมาเป็นทหารและโจมตีพลเรือนอย่างโหดร้าย แต่กองกำลังนี้ก็เข้าไปตั้งฐานที่มั่นได้เฉพาะในหมู่บ้านที่พรรคการเมืองของกองทัพเข้มแข็งมาอย่างยาวนานเท่านั้น นอกจากนี้ ยังดูเหมือนว่ากองกำลังติดอาวุธกลุ่มนี้จะไม่ค่อยประสบความสำเร็จในการต้านทานกองกำลังฝ่ายต่อต้านรัฐบาลทหารที่ขยายตัวและมีการจัดรูปองค์กรอย่างดี

เมื่อเร็ว ๆ นี้ หนึ่งในบล็อกเกอร์ชื่อดังของเมียนมา เรียกมิน อ่อง หล่าย ว่า “ผู้ไร้ความสามารถ” โดยระบุว่า การปกครองภายใต้รัฐบาลของผู้นำรายนี้ทำให้ประวัติศาสตร์ของเมียนมาสูญเสียและต้องเผชิญความอับอาย มิน อ่อง หล่าย ต้องชดใช้และก้าวลงจากอำนาจ

บล็อกเกอร์รายนี้ อ้างถึงการสูญเสียแนวรบขนาดใหญ่ในรัฐฉานทางตอนเหนือของประเทศ ให้กับกลุ่มติดอาวุธที่ชื่อว่า กองกำลังภราดรภาพ (Brotherhood Alliance) ซึ่งเป็นการรวมกลุ่มของทหารชาติพันธุ์ 3 กลุ่ม ทำให้ขณะนี้กองกำลังภราดรภาพสามารถคุมพื้นที่ส่วนใหญ่บริเวณชายแดนด้านที่ติดกับจีนได้แล้ว

กองกำลังกลุ่มนี้ได้โพสต์วิดีโอของทหารเมียนมาในเครื่องแบบที่อยู่ในสภาพย่ำแย่ มือถูกมัดด้วยเชือก พร้อมกับอาวุธและเครื่องกระสุนจำนวนมากที่ยึดได้

ด้วยการเคลื่อนย้ายทางถนนเสี่ยงต่อการซุ่มโจมตี การรบของทหารเมียนมาจึงต้องอาศัยเฮลิคอปเตอร์ที่มีอยู่อย่างจำกัดคอยส่งเสบียงและอาวุธไปยังฐานทหารบริเวณโดยรอบ และใช้การโจมตีทางอากาศคุ้มกันฐานทหารเหล่านั้น ซึ่งเป็นเหตุให้มีการสูญเสียของพลเรือนจำนวนมากในวงกว้าง ล่าสุด กองกำลังติดอาวุธในรัฐคะฉิ่นอ้างว่า พวกเขาได้ยิงเฮลิคอปเตอร์และเครื่องบินไอพ่นตกไปอย่างละ 1 ลำ ในเดือนนี้

นอกจากนี้ยังพบว่า ทหารเมียนมาบางส่วนที่ยอมจำนน เป็นทหารจากหลายหน่วยที่มีประสบการณ์การรบน้อยมาก และข้อเท็จจริงที่ว่าทหารจำนวนมากอาศัยอยู่กับครอบครัวในฐานทหารเหล่านี้ ทำให้บ่งชี้ว่าพวกเขาไม่ได้เตรียมพร้อมมาเพื่อการรบแต่อย่างใด

ทหารหลายร้อยนายเลือกหนีไปยังอินเดีย และอีกหลายพันนายยอมจำนนโดยไม่ต่อสู้ นอกจากนี้ นายพลจำนวน 6 คนที่พ่ายแพ้ในการรบ ถูกถ่ายภาพไว้ได้ว่าร่วมดื่มฉลองอวยพรกับคนที่จับกุมพวกเขา และดูมีท่าทีผ่อนคลายมากกว่ารู้สึกถูกดูหมิ่น แต่หลังจากที่พวกเขาถูกส่งตัวคืนให้กองทัพ นายพลจำนวน 3 นายในกลุ่มนี้ ถูกตัดสินประหารชีวิต และอีก 3 นายถูกสั่งจำคุกตลอดชีวิต คาดว่ากองทัพตัดสินโทษเช่นนี้เพื่อไม่ให้ทหารนายอื่นเอาเป็นเยี่ยงอย่างในการยอมจำนน

สำหรับผู้สนับสนุนรัฐบาลเผด็จการทหารที่ฝันถึงอัศวินผู้เฉิดฉายที่จะเข้ามากอบกู้ขวัญกำลังใจของทหารนั้น ต้องกล่าวว่าในขณะนี้ยังไม่มีผู้สืบทอดที่มีคุณสมบัติอย่างว่าอยู่ในสายตา

แม้จะพ่ายแพ้ในสนามรบอย่างน่าตกตะลึง แต่ทว่า มิน อ่อง หล่าย ยังคงอยู่ในตำแหน่งหน้าที่ทางการที่สำคัญ ๆ มากมาย ซึ่งดูคล้ายกับการเป็นกษัตริย์มากกว่าเป็นผู้บัญชาการทหาร

ไม่ว่านี่จะเกิดจากความมั่นใจของเขา หรือจากการแยกตัวเองออกจากความเป็นจริง แต่กองทัพเมียนมาก็ไม่สามารถจะพ่ายแพ้แบบที่เกิดขึ้นใน 3 เดือนที่ผ่านมาได้อีกต่อไปแล้ว

ที่มา : https://www.bbc.com/thai

รายงานโดย : โจนาธาน เฮด,ผู้สื่อข่าวบีบีซีประจำเอเชียตะวันออกเฉียงใต้