“ผู้เขียน”  กับ มหาเถรสมาคม ที่ผ่านมาคือ “ขมิ้นกับปูน” อุดมการณ์ทางความคิดและการกระทำในการบริหารกิจการพระพุทธศาสนาและคณะสงฆ์หลายเรื่อง “เข้ากันไม่ได้” ผู้เขียนมองว่าคณะสงฆ์อ่อนแอ ไม่ทันต่อยุคสมัยของการเปลี่ยนแปลงของสังคม และมักเตือนอยู่เสมอว่า หากยัง “ยืนอยู่กับที่” แบบนี้ จะกลายเป็น “องค์กรล้าหลัง” ตามโลกไม่ทัน เมื่อตามโลกไม่ทัน สังคมก็จะทอดทิ้งไว้ข้างหลัง ไม่รับเป็นภาระธุระอีกต่อไป!!

วิกฤติที่เกิดขึ้นกับคณะสงฆ์ มันไม่ได้จบอยู่ที่อดีตพระภิกษุแค่ 13 รูปนั่นเท่านั้น “ปากชาวบ้าน” และชาวโชเซียลรวมทั้งสื่อมวลชนบางสื่อ บวกกับ “ชาววัด” บางคนนี้แหละ “จ้วงจาบ” ด้อยค่า คณะสงฆ์จนลามไปถึง “สมเด็จพระราชาคณะ” หลายรูป นอนหลับไม่สนิท เพราะในชีวิต “สมณเพศ” ไม่เคยแรงเสียดสีและเสียดทานแบบนี้มาก่อน!!

ทฤษฎีวิวัฒนาการของ ชาร์ลส์ ดาร์วิน กล่าวว่า เผ่าพันธุ์ที่แข็งแกร่งหรือฉลาดที่สุดที่จะอยู่รอด มิได้เกิดจากความเข้มแข็งหรือความฉลาด  แต่เกิดจาก “การปรับตัว” ให้เข้ากับการเปลี่ยนแปลงของสภาพแวดล้อมได้ต่างหากจึงจะอยู่รอด

“ผู้เขียน” พูดแบบนี้ ไม่ได้หมายความว่า คณะสงฆ์ทิ้ง “พระธรรมวินัย จารีตประเพณี” ที่เราสืบทอดกันมาจากรุ่นสู่รุ่น แล้วจึงจะอยู่รอด  แต่ทำอย่างไร การปรับตัว ปรับกระบวนทัศน์  จึงจะเข้ากับโลกสมัยใหม่ให้ได้โดยไม่ทิ้งหลักการเดิม!!

คณะสงฆ์ หลังจากเจอ “มรสุมพายุใหญ่” พัดกระหน่ำเข้าสู่ “องค์กร” พระภิกษต้องสังเวยชีวิตไปหลายรูป แม้ไม่ถึงกับพังแต่ เซและทรุด เป็นอย่างมาก สาเหตุหลักประการหนึ่งบ้านหลังนี้  ไม่ได้ “ซ่อมแซม” มานาน เพื่อนบ้านเขาพัฒนาเป็น “ตึก” กันหมดแล้ว แต่คณะสงฆ์ยังใช้ “หลังคามุงจาก” อยู่เลย

ฉันพลัน!! ที่เห็นมติมหาเถรสมาคม ซึ่งเปรียบเสมือน “คณะรัฐมนตรี” ฝ่ายศาสนจักร ว่าด้วยการแก้ “กฎนิคหกรรม” ผู้เขียนได้แต่ “อนุโมทนา”

คำอธิบายของ ธงทอง จันทรางศุ ที่ปรึกษามหาเถรสมาคม ที่ไล่เรียงมติมหาเถรสมาคมว่าด้วยการแก้กฎมหาเถรสมาคมไว้มี 8 ข้อ สาระความสำคัญ เช่น

– การแก้ไขกฎมหาเถรสมาคมทั้งสองฉบับในวันนี้ ยังคงรักษาหลักการตามพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ซึ่งสอดคล้องกับพระธรรมวินัยในพระพุทธศาสนา ที่กำหนดให้การวินิจฉัยอธิกรณ์และการลงนิคหกรรมเป็นเรื่องของคณะสงฆ์ดำเนินการ ไม่ใช่ภาระธุระที่ฆราวาสหรือข้าราชการจะไปเป็นผู้ชี้ขาด หากแต่เจ้าหน้าที่ของรัฐต้องเอื้อเฟื้อสนับสนุนในเรื่องพยานหลักฐานและการทำงานของคณะสงฆ์

หรือที่ว่า ในกรณีพระภิกษุทั่วไปกระทำผิด เป็นหน้าที่และอำนาจของเจ้าคณะภาคเป็นผู้ตัดสิน ถ้าเป็นกรณีพระสังฆาธิการ คือเป็นพระภิกษุผู้มีตำแหน่งในทางปกครอง เป็นหน้าที่และอำนาจของเจ้าคณะใหญ่เป็นผู้ตัดสิน ถ้าเป็นเรื่องสำคัญคือผู้ถูกกล่าวหาว่ากระทำความผิดเป็นเจ้าคณะจังหวัด เจ้าคณะภาค เจ้าคณะใหญ่ หรือเป็นพระราชาคณะ เป็นหน้าที่และอำนาจของเถรสมาคมเป็นผู้พิจารณา

“เจ้าหน้าที่รัฐ” จะเข้ามาได้ก็ต่อเมื่อมีคำวินิจฉัยชี้ขาดให้ผู้กระทำผิด ต้องสละสมณเพศแล้ว แต่ผู้นั้นยังดื้อดึงไม่ปฏิบัติตาม ให้สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติประสานขอกำลังและอารักขาจากฝ่ายบ้านเมืองเพื่อปฏิบัติตามคำสั่งนั้นเท่านั่น

“ผู้เขียน” ฟังจาก “รองเต่า” ให้สัมภาษณ์ทีวีช่องหนึ่งรองเต่าบอกว่า เรื่องที่เกิดขึ้นไม่ใช่อำนาจของตำรวจ ตำรวจไม่มีอำนาจจับพระสึก แต่มี “พระผู้ใหญ่” ท่านหนึ่งขอ “จเรตำรวจ” ให้ช่วยจัดการพระที่ประพฤติผิดพระธรรมวินัย ตำรวจจึงเข้าไปจัดการให้

ซึ่งต้องให้ผู้อ่านไป “สืบ” ดูว่าพระผู้ใหญ่ที่หวังดีต่อคณะสงฆ์รูปดังกล่าวคือใคร??

ล่าสุดอีกเรื่องหนึ่ง คือ ประกาศนโยบายด้านการศึกษาของพระภิกษุ สามเณร มหาเถรสมาคมมีมติเห็นชอบนโยบายการศึกษาพระภิกษุ สามเณร มุ่งเน้นการปรับปรุงหลักสูตรทุกระดับ พัฒนาทักษะด้านภาษา เทคโนโลยี การสื่อสาร และเปิดโอกาสให้เรียนรู้หลากหลายสาขาวิชา ที่ไม่ขัดต่อพระธรรมวินัย กฎหมาย กฎมหาเถรสมาคม ข้อบังคับ ระเบียบ คำสั่ง มติ และประกาศของคณะสงฆ์

“ผู้เขียน” เห็นคำประกาศนี้แล้ว เชื่อได้เลยว่าต่อไป นอกจากจะมีคนมาเข้าบวชเรียนมากขึ้นแล้ว สถาบันสงฆ์จะไปรอดท่ามกลางโลกที่เปลี่ยนแปลง การพัฒนาศักยภาพคนในองค์กร การสร้างศาสนทายาทจากรุ่นสู่รุ่นเป็นสิ่งสำคัญ

จากคำประกาศเปิดกว้างทางการศึกษาแบบนี้ “แน่นอน” จะมีคนไม่เห็นด้วยเป็นจำนวนมาก ขณะเดียวกันคนจำนวนไม่น้อย “เห็นชอบ” กับคำประกาศนี้ ซึ่งเป็น “ปกติ” นโยบายสาธารณะมีทั้งคนชอบและไม่ชอบ ถูกใจและไม่ถูกใจ

“ผู้เขียน” ไม่อยากให้ “มหาเถรสมาคม” จบนโยบาย “เชิงรุก” อยู่แค่นี้  หากเป็นไปได้ พ.ร.บ.สงฆ์มาตรา 29-30 ก็อยากให้แก้ แต่ผ่านด่าน “รัฐสภา” คงยาก เพราะ “สังคมไทย” ทุกวันนี้ คนเข้า “ข้างพระ” น้อยเหลือเกิน!! เหตุที่น้อยไม่ใช่ไม่ศรัทธาพระพุทธศาสนา

แต่!!  “เบื่อพระ” เพราะมองว่า “องค์กรพระ” แก้ไขปัญหาภายในตัวเองไม่ได้ ซ้ำปล่อยให้ “เน่าใน” จนเป็นที่มาของการเข้ามาตำรวจ อันนี้คณะสงฆ์ต้องยอมรับ..ความจริง

เอาเถอะ!! เท่าที่จำได้ นี่น่าจะเป็นครั้งแรกที่ผู้เขียนขอชื่นชมและอนุโมทนากับมหาเถรสมาคม..