เมื่อเวลา 20.11 น.ของวันที่ 29 มิ.ย.2562  พระอุบาลีคุณูปมาจารย์ (ปวง ธมฺมปญฺโญ) เจ้าอาวาสวัดศรีโคมคำ อ.เมืองพะเยา จ.พะเยา ที่ปรึกษาเจ้าคณะภาค 6 และที่ปรึกษาสภามหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย(มจร) วิทยาเขตพะเยา มรณภาพแลัว  สิริอายุ 102  ปี 82  พรรษา ทั้งนี้พระอุบาลีคุณูปมาจารย์มีสมณศักดิ์ชั้นพระราชาคณะระดับรองสมเด็จ พระมหาเถระรูปสำคัญแห่งภาคเหนือ 

พระอุบาลีคุณูปมาจารย์ (ปวง ธมฺมปญฺโญ) มีนามเดิมว่า ปวง นามสกุล วงศ์เรือง เกิดเมื่อวันพุธที่ 11 กรกฎาคม พ.ศ. 2460 แรม 7 ค่ำ เดือน 8 (เดือน 10 ตามปฏิทินล้านนา) ปีมะเส็ง ณ บ้านสางเหนือ ตำบลบ้านสาง อำเภอเมืองพะเยา จังหวัดพะเยา โยมบิดาชื่อพ่อหนานปุ๊ด วงศ์เรือง โยมมารดาชื่อ แม่หลวง วงศ์เรือง

อุปสมบท

บรรพชาเป็นสามเณร เมื่อวันอาทิตย์ที่ 15 พฤษภาคม พ.ศ. 2475 ขึ้น 11 ค่ำ เดือน 6 (เดือน 8 เหนือ) ปีวอก ณ วัดสางเหนือ ตำบลบ้านสาง อำเภอเมืองพะเยา จังหวัดพะเยา โดยมีพระอุปัชฌาย์ชื่อเจ้าอธิการตื้อ ธมฺมวํโส วัดศรีบุญเรือง ตำบลบ้านสาง อำเภอเมืองพะเยา จังหวัดพะเยา

อุปสมบทเป็นพระภิกษุ เมื่อวันศุกร์ที่ 10 มิถุนายน 2481 ขึ้น 12 ค่ำ เดือน 7 (เดือน 9 เหนือ) ปีขาล ณ พัทธสีมาวัดสางเหนือ โดยมีพระอุปัชฌาย์ชื่อเจ้าอธิการตื้อ ธมฺมวํโส วัดศรีบุญเรือง พระกรรมวาจาจารย์ พระปวง ธมฺมวโร วัดศรีบุญเรือง ตำบลบ้านสาง อำเภอเมืองพะเยา จังหวัดพะเยา และพระอนุสาวนาจารย์ พระตุ้ย ญาณรํสี วัดสันกว๊าน ตำบลบ้านสาง อำเภอเมืองพะเยา จังหวัดพะเยา ได้รับฉายานามว่า ธมฺมปญฺโญ

วิทยฐานะ

จบชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนบ้านสาง ตำบลบ้านสาง อำเภอเมืองพะเยา จังหวัดพะเยา

พ.ศ. 2475 สอบได้นักธรรมชั้นตรี สำนักศาสนศึกษาวัดสางใต้ อำเภอเมืองพะเยา จังหวัดพะเยา

พ.ศ. 2483 สอบได้นักธรรมชั้นโท สำนักเรียนวัดมหาพฤฒารามวรวิหาร เขตบางรัก กรุงเทพมหานคร

พ.ศ. 2484 สอบได้เปรียญธรรม 3 ประโยค สำนักเรียนวัดยานนาวา กรุงเทพมหานคร

พ.ศ. 2485 สอบได้เปรียญธรรม 4 ประโยค สำนักเรียนวัดเบญจมบพิตรดุสิตวนารามราชวรวิหาร เขตดุสิต กรุงเทพมหานคร

พ.ศ. 2487 สอบได้เปรียญธรรม 5 ประโยค สำนักเรียนวัดเบญจมบพิตรดุสิตวนาราม เขตดุสิต กรุงเทพมหานคร

 

การปกครองคณะสงฆ์

พ.ศ. 2484 เป็นเจ้าอาวาสวัดเมืองชุม

พ.ศ. 2484 เป็นเจ้าคณะอำเภอเมืองพะเยา

พ.ศ. 2490 เป็นพระอุปัชฌาย์

พ.ศ. 2497 เป็นเจ้าอาวาสวัดศรีอุโมงค์คำ (วัดสูง )

พ.ศ. 2501 เป็นรองเจ้าคณะจังหวัดเชียงราย

พ.ศ. 2512 เป็นเจ้าอาวาสวัดศรีโคมคำ ต่อมาวัดได้ยกฐานะเป็นพระอารามหลวงชั้นตรี ชนิดสามัญ

พ.ศ. 2521 เป็นเจ้าคณะจังหวัดพะเยา

พ.ศ. 2526 เป็นรองเจ้าคณะภาค 6

พ.ศ. 2542 เป็นที่ปรึกษาเจ้าคณะภาค 6

 

งานด้านการศึกษา

พ.ศ. 2476 เป็นครูสอนนักเรียนโรงเรียนวัดสางเหนือ

พ.ศ. 2488 เป็นครูสอนพระปริยัติธรรมวัดเมืองชุม

พ.ศ. 2503 เป็นผู้จัดตั้งโรงเรียนพินิตประสาธน์

พ.ศ. 2517 เป็นผู้อำนวยการศูนย์ศึกษาพระพุทธศาสนาวันอาทิตย์วัดศรีโคมคำ

พ.ศ. 2534 เป็นรองอธิการบดีมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ในพระบรมราชูปถัมภ์ วิทยาเขตพะเยา

พ.ศ. 2542 เป็นประธานสภาวิทยาเขต มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาเขตพะเยา

ปัจจุบันเป็นที่ปรึกษาสภามหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาเขตพะเยา

 

งานพิเศษ

เป็นประธานกรรมการมูลนิธิสงเคราะห์สงฆ์อาพาธจังหวัดพะเยา

เป็นกรรมการที่ปรึกษาราชประชานุเคราะห์

เป็นกรรมการปริวรรตหนังสือล้านนาไทยปัจจุบันตามโครงการของมหาวิทยาลัยเชียงใหม่

เป็นกรรมการที่ปรึกษาจัดทำพจนานุกรมล้านนาฉบับไร่แม่ฟ้าหลวง มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

เป็นกรรมการที่ปรึกษาจัดทำพจนานุกรมล้านนา ฉบับวิทยาลัยครูเชียงใหม่

เป็นกรรมการที่ปรึกษาศูนย์วัฒนธรรมจังหวัดพะเยา

 

เกียรติคุณที่ได้รับ

พ.ศ. 2526 ได้รับเข็มเชิดชูเกียรติจากมูลนิธิราชประชานุเคราะห์

พ.ศ. 2528 ได้รับเหรียญเชิดชูเกียรติในโครงการแผ่นดินธรรมแผ่นดินทองจาก ฯ พณ ฯ พลเอกเปรม ติณสูลานนท์ นายกรัฐมนตรี

พ.ศ. 2529 ได้รับยกย่องเชิดชูด้านการส่งเสริมการศึกษาพระพุทธศาสนาจากคณะกรรมการอำนวยการงานสัปดาห์ส่งเสริมพระพุทธศาสนา

พ.ศ. 2532 ได้รับพระราชทานโล่ผู้อนุรักษ์วัฒนธรรมดีเด่นจากสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี

พ.ศ. 2533 ได้รับการประกาศเกียรติคุณเป็นผู้มีผลงานดีเด่นทางด้านวัฒนธรรม สาขามนุษยศาสตร์ จากคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ

พ.ศ. 2535 ได้รับการถวายปริญญาศิลปศาสตรบัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขามนุษยศาสตร์ จากวิทยาลัยครูเชียงราย

พ.ศ. 2536 ได้รับเกียรติคุณ คนดีศรีสังคม ของมูลนิธิประภาส อวยชัย

พ.ศ. 2538 ได้รับการถวายปริญญาศิลปศาสตรดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขาไทยคดีศึกษา จากมหาวิทยาลัยนเรศวร

พ.ศ. 2540 ได้รับเข็มและโล่ประกาศเกียรติคุณผู้อนุรักษ์มรดกไทยดีเด่นประจำปี 2541 จากสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี

พ.ศ. 2545 ได้รับการถวายปริญญาพุทธศาสตร์บัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขาภาษาไทย จากมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

พ.ศ. 2550 ได้รับการถวายปริญญาดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ 3 สาขาปริญญาจาก 3 มหาวิทยาลัย คือมหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงราย, มหาวิทยาลัยราชภัฏลำปาง และมหาวิทยาลัยรามคำแหง

พ.ศ. 2557 ได้รับการถวายถวายปริญญาปรัชญาดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขาวิชาพัฒนาสังคม มหาวิทยาลัยพะเยา

 

สมณศักดิ์

พ.ศ. 2489 เป็นพระครูสัญญาบัตรเจ้าคณะอำเภอชั้นพิเศษที่ พระครูพินิตธรรมประภาส

พ.ศ. 2499 เป็นพระราชาคณะชั้นสามัญเปรียญที่ พระโศภนธรรมมุนี

พ.ศ. 2524 เป็นพระราชาคณะชั้นราชที่ พระราชวิสุทธิโสภณ วิมลสีลาจารวิภูษิต ยติคณิสสร บวรสังฆาราม คามวาสี

พ.ศ. 2532 เป็นพระราชาคณะชั้นเทพที่ พระเทพวิสุทธิเวที ศรีปริยัติวิภูษิต วุฒิกิจวธรปกร มหาคณิสสร บวรสังฆาราม คามวาสี

พ.ศ. 2537 เป็นพระราชาคณะชั้นธรรมที่ พระธรรมวิมลโมลี ศรีกิตติโสภณ โกศลพิพิธกิจจานุกิจ วิจิตรธรรมธาดา มหาคณิสสร บวรสังฆาคาราม คามวาสี

พ.ศ. 2551 เป็นพระราชาคณะเจ้าคณะรองที่ พระอุบาลีคุณูปมาจารย์ ญาณวิสุทธิจริยาปริณายก ดิลกศีลาทิขันธสุนทร บวรธรรมภาณี สาธุการีธรรมากร มหาคณิสสร บวรสังฆาราม คามวาสี

ที่มา เพจพระสงฆ์ทรงสมณศักดิ์ ทั่วสังฆมณฑล สำนักงานเจ้าคณะใหญ่หนเหนือและวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี