เมื่อวันที่ 22 พฤศจิกายน 2565 พระณรงค์ สังขวิจิตร พระนักศึกษาไทย ปริญญาเอก ที่มหาวิทยาลัย Dr. Babasaheb Ambedkar Marathwada University (BAMU)ในเมือง Aurangabad รัฐ Maharashtra ประเทศอินเดีย ได้โพสต์ภาพและข้อความผ่านเฟซบุ๊กส่วนตัว “Narong Sangkhawichit” ความว่า ถอดบทเรียนการเผยแผ่พุทธศาสนาในรัฐ Maharashtra รวบรวมจากประสบการณ์การเผยแผ่ในรัฐ Maharashtra ราวสั้นๆ 5 เดือน จากลงพื้นที่ทำงานกับพระอินเดียทั้งพระอินเดียท้องถิ่น และพระอินเดียชาวอรุณาจัล

สำหรับคติการทำงานคือรับนิมนต์ชาวอินเดียไม่เลือกชนชั้น ไม่ว่ายากดีมีจน อาตมารับนิมนต์หมดและไม่สนใจว่าได้รับปัจจัยหรือไม่และมุ่งทำงานอย่างต่อเนื่องและพยายามสอบทานความผิดพลาดของตนเอง สวดมนต์ทั้งเถรวาทมหายานและวัชรยาน ระหว่างเดินทางจะนั่งปฏิบัติธรรมภาวนาและสวดมนต์

ทุกงาน ที่ได้รับนิมนต์ อ่านหนังสือเพิ่มเติมความรู้ ฟังธรรมภาคอังกฤษทุกวันและเราจะเน้นการสอนภาวนา ย้ำเรื่องความสำคัญของการปฏิบัติภาวนา และวางตนอย่างถ่อมตนเสมอพูดต่อหน้าสาธารณะเสมอว่า เรามาที่นี้เพื่อแลกเปลี่ยนเรียนรู้จากคุณ เราไม่ต้องการมาเก่งกว่าคุณ เหนือกว่าคุณ เราต้องการเรียนรู้การทำงานร่วมกันกับคุณ พุทธศาสนาไทยมีวันนี้เพราะคนอินเดีย เช่นพระพุทธเจ้า พระสาวก และแผ่นดินที่เรียกภารตะ(ให้อินเดียเข้มแข็งด้วยตัวเขาเอง และเขาจะภูมิใจ มั่นใจ ตนเองในธรรมะระยะยาว)

1)พบว่ารัฐที่มีชาวพุทธมากที่สุด และชาวพุทธไม่ได้แค่ปฏิบัติตามแค่ Dr. Ambedkar เท่านั้นแต่ยังสนใจปฏิบัติธรรมในสายท่านโคเอ้นก้า และสายวัชรยาน

2) พระอินเดีย ที่นี้มีการศึกษาที่ดี บางรูปจบปริญญาโทจากประเทศศรีลังกา ภาษาอังกฤษดีมาก และมีความรู้ด้านภาษาบาลี และหลายรูปเรียน ในระดับปริญญาโท เอกในภาควิชาบาลีและพุทธศาสนา

3) พระอินเดียบางรูป อาจสี่ถึงห้ารูปเลยมีวัฒนธรรมในการทำงานที่น่าประทับใจและไม่กลัวว่าเราจะเก่งกว่าเขา เขาจะแนะนำเราต่อหน้าโยมเสมอว่ามาจากไหน เรียนอะไรอยู่ (วัฒนธรรมให้ความสำคัญกับการศึกษามาก) และให้เกียรติเรามาก แม้นหลายรูปจะมีตำแหน่งเป็นเจ้าอาวาส กระทั่งเป็นศาสดาจารย์ การให้เกียรติ และย้ำถึงการศึกษามีอยู่ในทุกอณูของชาวอินเดีย

4) ญาติโยมชาวอินเดียมีศรัทธา ปสาทะ มากมายในพุทธศาสนานี้ เพียงแต่ภาษาอังกฤษ ภาษาฮินดี และภาษาท้องถิ่นอื่นๆ สำคัญต่อการสอนพุทธศาสนามาก ถ้าพระไทยมีใจจริงในการเผยแผ่ตรงนี้ คิดว่าต้องพัฒนาภาษาอังกฤษ และภาษาฮินดี ภาษาท้องถิ่น

5) วัดของพระอินเดียลำบากกว่าวัดของพระไทยมาก ถึงที่สุดแล้ววัดไทยในชนบทยังดีกว่าวัดอินเดียเสียอีก

6) ยืนยันได้เลย ขอเวลาอินเดียอีกสัก 20 ปีพุทธศาสนาในอินเดียเข้มแข็งและมั่นคงกว่านี้มาก ถ้าพระอินเดีย ชาวอินเดียยังคงสถานะศรัทธาและปฏิบัติภาวนา เพราะโลกของทุนนิยม วัตถุนิยมน่าจะไม่สามารถเข้ามาเติบโตในอินเดียได้จนควบคุมโลกทาง spirituality

7) เรามาอินเดีย ไม่ใช่เพราะอินเดีย แต่เราจะต้องเชื่อมโลกพุทธศาสนาในอินเดียกับโลกพุทธศาสนา ชาวพุทธทั่วโลก ทั้งในสหรัฐอเมริกา อังกฤษ ญี่ปุ่น ศรีลังกา ถ้าติดอุปสรรค บางอย่างกับพระไทย คนไทย ให้เร่งด่วนทำงานสัมพันธ์กับพระและชาวพุทธในต่างประเทศ ที่ปักหลักในอินเดีย เช่น ทิเบต เกาหลี จีน อย่ารอ หรือปะทะกับให้เวลากับพระไทย คนไทยด้วยกัน ให้เลือกทำงานกับพระไทย คนไทย

ทั้งนี้พระณรงค์สำเร็จการศึกษาระดับปริญญาตรีที่มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาพุทธศาสนาศึกษา คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์