‘แผนที่กรุงธนบุรีจากพม่า’ บทความนี้ปรากฏในเพจเฟซบุ๊กสยามเทศะ โดย มูลนิธิเล็ก-ประไพ วิริยะพันธุ์ เมื่อวันที่ 14 พ.ย.2562 เนื้อหาสาระน่าติดตามกรุงธนบุรีในหลักฐานพม่า เป็นแผนที่ชนาดใหญ่ที่แสดงชัดเจนถึงเขตตัวเมืองสองฟากแม่น้ำเจ้าพระยา(พม่าเรียกว่ามหานที)และให้ความสำคัญที่ฝั่งตะวันตกซึ่งเป็นวังหลวงมากกว่าฝั่งตะวันออก แผนที่เมืองธนบุรีซึ่ง คุณนิรมล เมธีสุวกุล ได้รับอนุญาตจากนักวิชาการในย่างกุ้ง อาจารย์หม่อง หม่อง ทิน [Prof. Muang Muang Tin] อนุญาตให้ถ่ายภาพแผนที่ชิ้นนี้ที่เขียนลงบนแผ่นกระดาษขนาดใหญ่ราว ๓x๖ ฟุต เขียนด้วยสีฝุ่นสีสันสวยงาม ตัวหนังสือในแผนที่เป็นภาษาพม่า อาจารย์สุเนตร ชุตินธรานนท์ แห่งคณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย จึงจัดแปลเป็นภาษาอังกฤษตามที่ปรากฎ เขียนข้อมูลสันนิษฐานไว้อย่างน่าสนใจใน “กรุงธนบุรีในหลักฐานพม่า” ว่า แผนที่แสดงไว้ชัดเจนว่าเขตตัวเมืองครอบคลุมพื้นที่ทั้งสองฟากเจ้าพระยา (คำพม่าเรียกแม่น้ำเจ้าพระยาว่ามหานที) ฝั่งตะวันตกเป็นวังหลวงคงให้ความสำคัญมากกว่าเพราะมีรายละเอียดมากกว่าฝั่งตะวันออก ริมเจ้าพระยาตั้งแต่ปากคลองบางกอกน้อยลงไปถึงปากคลองบางหลวงหรือคลองบางกอกใหญ่ คือเขตเมืองฟากตะวันตกจะเห็นว่ามีกำแพงล้อมเมืองอยู่ทั้งสี่ด้าน มีประตูเข้าทั้งหมด ๒๑ ประตู ตรงมุมด้านใต้ตรงปากคลองบางหลวงซึ่งมีรูปปืนใหญ่น่าจะเป็น ป้อมวิชัยประสิทธิ์ พื้นที่ในกำแพงเมืองจะเห็นว่ามีทางเชื่อมถึงกันหมด โดยมีคลองเชื่อมจากแม่น้ำตัดขวางออกคลองคูเมืองเพียงเส้นเดียว ซึ่งน่าจะเป็นคลองบางหว้าใหญ่ข้างวัดระฆัง ส่วนคลองมอญและคลองนครบาลไม่ปรากฏในแผนที่นี้ จะเห็นว่าแนวคลองและแนวกำแพงวังแบ่งพื้นที่เป็น ๓ ส่วนโดยประมาณ คือ กรอบสี่เหลี่ยมด้านขวาสุดติดกับป้อมปืนคือ เขตพระราชวัง ซึ่งในพงศาวดารระบุว่าถือตามแนวกำแพงเมืองเดิม โดยรวมเอาวัดแจ้งและวัดท้ายตลาดไว้ในเขตวังหลวงด้วย หากยึดข้อมูลนี้กำแพงวังน่าจะกว้างถึงคลองเหนือวัดอรุณฯ เป็นอย่างน้อย ภายในกำแพงวังจะเห็นแนวกำแพงอีกชั้นหนึ่ง ผู้เขียนเน้นให้ดูใหญ่และมิดชิดแน่นหนาเป็นพิเศษ น่าจะเป็นที่ประทับของพระเจ้าตากสินหรือเป็นเขตพระราชฐานชั้นใน ซึ่งทั้งพระตำหนักและแนวกำแพงวังไม่เหลือร่องรอยให้เห็นแล้วในปัจจุบัน ท่าน้ำริมเจ้าพระยา ตรงประตูซึ่งเชื่อมถึงตำหนักในได้พม่าระบุไว้ว่าเป็น “ท่าขึ้นวัง” ส่วนประตูเข้าวังที่อยู่ถัดมาทางซ้ายมีชื่อว่า “ประตูถือน้ำพระพิพัฒน์” จึงเป็นไปได้ที่รูปอาคารหลังใหญ่ริมกำแพงวังด้านเหนือจะเป็นท้องพระโรงซึ่งพระเจ้าตากสินเสด็จออกว่าราชการ แต่จะเป็นท้องพระโรงหลังเดียวกับที่อยู่ในวังเดิมหรือไม่คงบอกไม่ได้ พื้นที่สี่เหลี่ยมถัดมาซึ่งอยู่ตรงกลางพระนครนั้น มีรูปอาคารเด่นสะดุดตาอยู่หลังหนึ่งแวดล้อมด้วยรูปเรือนเล็กๆ เป็นจำนวนมากบรรยายว่าเป็น “บ้านพระยาจักรี” ซึ่งน่าจะหมายถึงที่ประทับเดิมของรัชกาลที่ ๑ น่าสังเกตว่าในพงศาวดารและในบันทึกเก่าๆ เช่น ในจดหมายเหตุความทรงจำของกรมหลวงนริทรเทวีนั้น กล่าวถึงบ้านขุนนางผู้ใหญ่ในสมัยพระเจ้าตากสินฯ ว่าอยู่ในเขตกำแพงฟากตะวันตกเป็นส่วนใหญ่ และมีอย่างน้อยสองท่านซึ่งพำนักอยู่ที่เดิมทั้งสองแผ่นดินคือ “เจ้าฟ้ากรมหลวงอนุรักษ์เทเวศร์” หรือ “พระยาสุริยอภัย” ในแผ่นดินพระเจ้าตากสินบ้านอยู่ที่ชุมชนบ้านปูน (แถวศิริราช) มาแต่เดิม ต่อมาในรัชกาลที่ ๑ จึงสถาปนาเป็นกรมพระราชวังหลัง ส่วนอีกท่านคือ “เจ้าพระยาธรรมธิกรณ์” ซึ่งเป็นเจ้ากรมวังครั้งกรุงธนบุรี บ้านของท่านอยู่ใกล้ปากคลองมอญบริเวณเดียวกับบ้านพระยาจักรี พื้นที่กรอบซ้ายสุดอยู่ติดคลองบางกอกน้อย น่าจะป็นโรงช้างต้นแน่ ในพระราชพงศาวดารกล่าวถึงช้างทรงของพระเจ้ากรุงธนบุรีว่ามีทั้งหมด ๔ เชือก จึงเป็นเรื่องบังเอิญมากที่รูปช้างในแผนที่นี้ก็มีอยู่ ๔ เชือกเช่นเดียวกัน (อีกเชือกหนึ่งอยู่ฟากตะวันออก) บริเวณปากคลองตรงมุมขวาควรจะเป็นวัดบางว้าใหญ่หรือวัดระฆัง เพราะพม่าเขียนว่า “ท่าขึ้นวัด” ถัดมาทางซ้ายมือน่าจะเป็นฉางเกลือและชุมชนบ้านปูน ตรงคลองคูเมืองด้านตะวันตกซึ่งติดมาให้เห็นเพียงบางส่วนนั้น มีเครื่องหมายชี้ไปทางคลองบางกอกน้อยบอกว่าทางไปสุสานและอู่เก็บเรือ ทำให้พอเห็นเค้าว่าอู่เก็บเรือหลวงนั้นอยู่คลองบางกอกน้อยมาแต่เดิม ส่วนสุสานที่ระบุไว้ น่าจะเป็นสุสานแขกริมคลองฝั่งใต้ซึ่งทางรถไฟได้ผ่านทับไปหมดแล้ว ข้ามฟากมาด้านตะวันออกเขตกำแพงชั้นในระบุว่าเป็น “วังลูกเจ้าเมืองบางกอก” ซึ่งน่าจะหมายถึงพระเจ้าลูกเธอ กรมขุนอินทรพิทักษ์ ในแผ่นดินพระเจ้าตากสิน ตรงมุมซ้ายในกำแพงเมืองมีรูปเรือนอยู่หลังหนึ่งเขียนว่าเป็น “บ้านหัวหน้าชาวจีน” ในที่นี้น่าจะหมายถึงบ้านพระยาราชาเศรษฐี ผู้ดูแลชาวจีนซึ่งอยู่กันอย่างหนาแน่นตามริมน้ำฟากตะวันออก เรือนแพที่เห็นเรียงเป็นแถวในแม่น้ำคือชุมชนชาวจีน….. เพจ สยามเทศะโดยมูลนิธิเล็ก-ประไพ วิริยะพันธุ์ จำนวนผู้ชม : 1,923 Leave a ReplyFacebook Comments More Articles By the same author พระพรหมบัณฑิตสงเคราะห์พระเณรอบรมบาลีก่อนสอบวัดโมลีโลกยาราม อุทัย มณี ก.พ. 08, 2019 วันพฤหัสบดีที่ ๗ กุมภาพันธ์ พ.ศ.๒๕๖๒ เวลา ๑๓.๐๐ น. พระพรหมบัณฑิต… ก.ยุติธรรมจัดมหกรรมไกล่เกลี่ยหนี้สินครัวเรือน ยธ.กรุงเก่าจับมือ “พระ มจร” อบรมกม.แก่ประชาชน อุทัย มณี ก.พ. 18, 2022 เมื่อวันศุกร์ที่ 18 กุมภาพันธ์ 2565 ผู้สื่อข่าวรายงานว่า กระทรวงยุติธรรม… พระพรหมบัณฑิตเตือนสื่อสารธรรมไม่ใช่ตลกคาเฟ่ ย้ำพระไทยควรนำเอไอมาเป็นตัวช่วย สร้างหลวงพ่อโรบอทแจกอย่างจีน อุทัย มณี ต.ค. 16, 2021 วันเสาร์ที่ 16 ตุลาคม 2564 พระพรหมบัณฑิต,ศ.ดร. กรรมการมหาเถรสมาคม… “พระมหาสมปอง”พระนักเทศน์ชื่อดัง ติดโควิดแม้ฉีดซิโนแวค 2 เข็มแล้ว อุทัย มณี ก.ค. 12, 2021 วันจันทร์ที่ 12 กรกฎาคม 2564 "หนุ่ม กรรชัย" พิธีกรข่าวชื่อดัง ประกาศผ่านทางรายการ… ผู้บริหารจังหวัดสระบุรี ปลื้ม!! ปฏิบัติการ 90 วัน ปลูกผักสวนครัว อุทัย มณี พ.ค. 28, 2021 วันที่ 28 พฤษภาคม 2564 นางอังคณา ชิตะติตติ รองผู้ว่าราชการจังหวัดสระบุรี… ‘วัดโพธิ์ชัยหลวงพ่อพระใสหนองคาย-มจร’ ช่วยภัยน้ำท่วมอุบลราชธานี อุทัย มณี ก.ย. 23, 2019 วันที่ 23 กันยายน 2562 พระราชรัตนาลงกรณ์ เจ้าคณะจังหวัดหนองคาย… “ปธน.มาครง”เยี่ยมชมวัดโพธิ์ “เจ้าคุณเทียบ” เผยวันเดียวกับที่ “โอบามา” เข้าชมเมื่อปี 2555 อุทัย มณี พ.ย. 19, 2022 เมื่อวันที่ 19 พฤศจิกายน 2565 นายเอ็มมานูเอล มาครง ประธานาธิบดีฝรั่งเศส… ดาบนั้น..คืนสนอง อุทัย มณี ส.ค. 08, 2022 ควันหลงจากการอภิปรายของ “มหานิยม” ว่าด้วยเรื่องศาสนาคงหนีไม่พ้นเรื่อง “ศาสนสมบัติกลาง” ย่านประตูน้ำที่มหานิยมแฉกลางสภาว่า “ส่อเอื้อประโยชน์บริษัทเอกชน” ซ้ำแย้มต่อว่ามี “ผู้หญิงเป็นนายหน้า” ทั้งทิ้งคำปริศนาต่อ… วัดสุทธิวรารามถวายทุนเล่าเรียนหลวง สนองพระราชดำริ สมเด็จพระบรมพระชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชฯ จำนวน ๒๐๐,๐๐๐ บาท อุทัย มณี ต.ค. 05, 2022 วันที่ ๔ ตุลาคม ๒๕๖๕ พระสุธีรัตนบัณฑิต เจ้าอาวาสวัดสุทธิวราราม… Related Articles From the same category นักวิชาการ – องค์กรพระนิสิต : มจร – มมร “หายไปไหน” กรณีนักการเมืองหญิงคนหนึ่ง “แกว่งเท้าหาเสี้ยน” ตั้งคำถามหลายเรื่องที่ล้วนเกี่ยวข้องกับ… ปลัดมท.ย้ำการจัดหาชุด”ลูกเสือ-เนตรนารี”ให้นักเรียนขาดแคลนไม่ใช้งบราชการ ปลัดมหาดไทยย้ำนโยบายหาชุดเครื่องแบบลูกเสือ เนตรนารี ยุวกาชาดให้นักเรียนกลุ่มเป้าหมายที่ขาดแคลนทุนทรัพย์ไม่ได้ใช้งบทางราชการ… ผู้ว่าฯศรีสะเกษเปิดปั่นปันสุข นำเดินชม “โคกหนองนาบุญ โพลวพลือโมเดล” วัดบ้านขะยูงภูสิงห์ เมื่อวันที่ 3 มีนาคม 2564 ที่ผ่านมา นายวัฒนา พุฒิชาติ ผู้ว่าราชการจังหวัดศรีสะเกษ… “พระพรหมสิทธิ” ผงาดรักษาการ “เจ้าคณะภาค 11” คุม 4 จังหวัด วันที่ 16 มกราคม 2568 มีรายงานว่า ในวันศุกร์ที่ 17 มกราคม 2568 เวลา… “เสถียร วิพรมหา” นักปกป้องพระพุทธศาสนาชื่อดังได้รับเลือกตั้งให้เป็น “นายกสมาคมศิษย์เก่า มมร” วันที่ 29 มิ.ย. 67 ณ มหาวิทยาลัยมหามกุฎราชวิทยาลัย (มมร) ต.ศาลายา…
Leave a Reply