‘แผนที่กรุงธนบุรีจากพม่า’ บทความนี้ปรากฏในเพจเฟซบุ๊กสยามเทศะ โดย มูลนิธิเล็ก-ประไพ วิริยะพันธุ์ เมื่อวันที่ 14 พ.ย.2562 เนื้อหาสาระน่าติดตามกรุงธนบุรีในหลักฐานพม่า เป็นแผนที่ชนาดใหญ่ที่แสดงชัดเจนถึงเขตตัวเมืองสองฟากแม่น้ำเจ้าพระยา(พม่าเรียกว่ามหานที)และให้ความสำคัญที่ฝั่งตะวันตกซึ่งเป็นวังหลวงมากกว่าฝั่งตะวันออก แผนที่เมืองธนบุรีซึ่ง คุณนิรมล เมธีสุวกุล ได้รับอนุญาตจากนักวิชาการในย่างกุ้ง อาจารย์หม่อง หม่อง ทิน [Prof. Muang Muang Tin] อนุญาตให้ถ่ายภาพแผนที่ชิ้นนี้ที่เขียนลงบนแผ่นกระดาษขนาดใหญ่ราว ๓x๖ ฟุต เขียนด้วยสีฝุ่นสีสันสวยงาม ตัวหนังสือในแผนที่เป็นภาษาพม่า อาจารย์สุเนตร ชุตินธรานนท์ แห่งคณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย จึงจัดแปลเป็นภาษาอังกฤษตามที่ปรากฎ เขียนข้อมูลสันนิษฐานไว้อย่างน่าสนใจใน “กรุงธนบุรีในหลักฐานพม่า” ว่า แผนที่แสดงไว้ชัดเจนว่าเขตตัวเมืองครอบคลุมพื้นที่ทั้งสองฟากเจ้าพระยา (คำพม่าเรียกแม่น้ำเจ้าพระยาว่ามหานที) ฝั่งตะวันตกเป็นวังหลวงคงให้ความสำคัญมากกว่าเพราะมีรายละเอียดมากกว่าฝั่งตะวันออก ริมเจ้าพระยาตั้งแต่ปากคลองบางกอกน้อยลงไปถึงปากคลองบางหลวงหรือคลองบางกอกใหญ่ คือเขตเมืองฟากตะวันตกจะเห็นว่ามีกำแพงล้อมเมืองอยู่ทั้งสี่ด้าน มีประตูเข้าทั้งหมด ๒๑ ประตู ตรงมุมด้านใต้ตรงปากคลองบางหลวงซึ่งมีรูปปืนใหญ่น่าจะเป็น ป้อมวิชัยประสิทธิ์ พื้นที่ในกำแพงเมืองจะเห็นว่ามีทางเชื่อมถึงกันหมด โดยมีคลองเชื่อมจากแม่น้ำตัดขวางออกคลองคูเมืองเพียงเส้นเดียว ซึ่งน่าจะเป็นคลองบางหว้าใหญ่ข้างวัดระฆัง ส่วนคลองมอญและคลองนครบาลไม่ปรากฏในแผนที่นี้ จะเห็นว่าแนวคลองและแนวกำแพงวังแบ่งพื้นที่เป็น ๓ ส่วนโดยประมาณ คือ กรอบสี่เหลี่ยมด้านขวาสุดติดกับป้อมปืนคือ เขตพระราชวัง ซึ่งในพงศาวดารระบุว่าถือตามแนวกำแพงเมืองเดิม โดยรวมเอาวัดแจ้งและวัดท้ายตลาดไว้ในเขตวังหลวงด้วย หากยึดข้อมูลนี้กำแพงวังน่าจะกว้างถึงคลองเหนือวัดอรุณฯ เป็นอย่างน้อย ภายในกำแพงวังจะเห็นแนวกำแพงอีกชั้นหนึ่ง ผู้เขียนเน้นให้ดูใหญ่และมิดชิดแน่นหนาเป็นพิเศษ น่าจะเป็นที่ประทับของพระเจ้าตากสินหรือเป็นเขตพระราชฐานชั้นใน ซึ่งทั้งพระตำหนักและแนวกำแพงวังไม่เหลือร่องรอยให้เห็นแล้วในปัจจุบัน ท่าน้ำริมเจ้าพระยา ตรงประตูซึ่งเชื่อมถึงตำหนักในได้พม่าระบุไว้ว่าเป็น “ท่าขึ้นวัง” ส่วนประตูเข้าวังที่อยู่ถัดมาทางซ้ายมีชื่อว่า “ประตูถือน้ำพระพิพัฒน์” จึงเป็นไปได้ที่รูปอาคารหลังใหญ่ริมกำแพงวังด้านเหนือจะเป็นท้องพระโรงซึ่งพระเจ้าตากสินเสด็จออกว่าราชการ แต่จะเป็นท้องพระโรงหลังเดียวกับที่อยู่ในวังเดิมหรือไม่คงบอกไม่ได้ พื้นที่สี่เหลี่ยมถัดมาซึ่งอยู่ตรงกลางพระนครนั้น มีรูปอาคารเด่นสะดุดตาอยู่หลังหนึ่งแวดล้อมด้วยรูปเรือนเล็กๆ เป็นจำนวนมากบรรยายว่าเป็น “บ้านพระยาจักรี” ซึ่งน่าจะหมายถึงที่ประทับเดิมของรัชกาลที่ ๑ น่าสังเกตว่าในพงศาวดารและในบันทึกเก่าๆ เช่น ในจดหมายเหตุความทรงจำของกรมหลวงนริทรเทวีนั้น กล่าวถึงบ้านขุนนางผู้ใหญ่ในสมัยพระเจ้าตากสินฯ ว่าอยู่ในเขตกำแพงฟากตะวันตกเป็นส่วนใหญ่ และมีอย่างน้อยสองท่านซึ่งพำนักอยู่ที่เดิมทั้งสองแผ่นดินคือ “เจ้าฟ้ากรมหลวงอนุรักษ์เทเวศร์” หรือ “พระยาสุริยอภัย” ในแผ่นดินพระเจ้าตากสินบ้านอยู่ที่ชุมชนบ้านปูน (แถวศิริราช) มาแต่เดิม ต่อมาในรัชกาลที่ ๑ จึงสถาปนาเป็นกรมพระราชวังหลัง ส่วนอีกท่านคือ “เจ้าพระยาธรรมธิกรณ์” ซึ่งเป็นเจ้ากรมวังครั้งกรุงธนบุรี บ้านของท่านอยู่ใกล้ปากคลองมอญบริเวณเดียวกับบ้านพระยาจักรี พื้นที่กรอบซ้ายสุดอยู่ติดคลองบางกอกน้อย น่าจะป็นโรงช้างต้นแน่ ในพระราชพงศาวดารกล่าวถึงช้างทรงของพระเจ้ากรุงธนบุรีว่ามีทั้งหมด ๔ เชือก จึงเป็นเรื่องบังเอิญมากที่รูปช้างในแผนที่นี้ก็มีอยู่ ๔ เชือกเช่นเดียวกัน (อีกเชือกหนึ่งอยู่ฟากตะวันออก) บริเวณปากคลองตรงมุมขวาควรจะเป็นวัดบางว้าใหญ่หรือวัดระฆัง เพราะพม่าเขียนว่า “ท่าขึ้นวัด” ถัดมาทางซ้ายมือน่าจะเป็นฉางเกลือและชุมชนบ้านปูน ตรงคลองคูเมืองด้านตะวันตกซึ่งติดมาให้เห็นเพียงบางส่วนนั้น มีเครื่องหมายชี้ไปทางคลองบางกอกน้อยบอกว่าทางไปสุสานและอู่เก็บเรือ ทำให้พอเห็นเค้าว่าอู่เก็บเรือหลวงนั้นอยู่คลองบางกอกน้อยมาแต่เดิม ส่วนสุสานที่ระบุไว้ น่าจะเป็นสุสานแขกริมคลองฝั่งใต้ซึ่งทางรถไฟได้ผ่านทับไปหมดแล้ว ข้ามฟากมาด้านตะวันออกเขตกำแพงชั้นในระบุว่าเป็น “วังลูกเจ้าเมืองบางกอก” ซึ่งน่าจะหมายถึงพระเจ้าลูกเธอ กรมขุนอินทรพิทักษ์ ในแผ่นดินพระเจ้าตากสิน ตรงมุมซ้ายในกำแพงเมืองมีรูปเรือนอยู่หลังหนึ่งเขียนว่าเป็น “บ้านหัวหน้าชาวจีน” ในที่นี้น่าจะหมายถึงบ้านพระยาราชาเศรษฐี ผู้ดูแลชาวจีนซึ่งอยู่กันอย่างหนาแน่นตามริมน้ำฟากตะวันออก เรือนแพที่เห็นเรียงเป็นแถวในแม่น้ำคือชุมชนชาวจีน….. เพจ สยามเทศะโดยมูลนิธิเล็ก-ประไพ วิริยะพันธุ์ จำนวนผู้ชม : 1,181 Leave a ReplyFacebook Comments More Articles By the same author ผู้ว่าฯ..พาเข้าวัด อุทัย มณี พ.ค. 28, 2022 “ สองที่ปรึกษาปลัด มท. เยือน "โคกอีโด่ยวัลเล่ย์" จ.อุบลฯ ชมพลัง… ปลัดเก่ง เชิญชวนคนไทย แชร์ Music Video เพลง “ในอุ่นอ้อมอกมั่นคง” อุทัย มณี ก.พ. 20, 2024 วันนี้ (20 ก.พ.67) นายสุทธิพงษ์ จุลเจริญ ปลัดกระทรวงมหาดไทย เปิดเผยว่า… “UN ชื่นชมผลงานกระทรวงมหาดไทยในการขับเคลื่อนเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน (SDGs) พร้อมเตรียมนำเสนอผลสำเร็จของกระทรวงมหาดไทยที่สามารถซื้อขายคาร์บอนเครดิตเป็นชาติแรกของโลก” ในเวที SDGs Summit 2023 ณ สำนักงานใหญ่องค์การสหประชาชาติ ณ นครนิวยอร์ก สหรัฐอเมริกา อุทัย มณี ก.ย. 17, 2023 ยูเอ็นชื่นชมผลงานกระทรวงมหาดไทยในการขับเคลื่อนเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน… สัมภาษณ์พิเศษ : เจ้าคุณประสาร “คีย์แมน” จัดงาน “วันวิสาขบูชาโลก” อุทัย มณี พ.ค. 18, 2024 กิจกรรมวันวิสาขบูชานานาชาติหรือ “วันวิสาขบูชาโลก” ที่กำลังเกิดขึ้นระหว่างวันที่… บานปลายคณะสงฆ์ธรรมยุตกาฬสินธุ์นัดประชุมด่วน ?? ตั้งคำถาม 2 ประเด็น ขอเหตุผลปลด “พระเทพสารเมธี” อุทัย มณี ต.ค. 01, 2021 วันที่ 1 ต.ค. 64 ณ วัดภูปูนในฝัน อ.สมเด็จ จ.กาฬสินธุ์ หลังจากเมื่อวานที่ที่ประชุมมหาเถรสมาคมมีมติ… คณะสงฆ์วัดพระธาตุหริภุญชัย พร้อมผู้ว่าฯชาวลำพูน ร่วมในพิธีเจริญพระพุทธมนต์ถวายเป็นพระราชกุศล เฉลิมพระชนมพรรษา “พระพันปีหลวง” 12 ส.ค. 66 อุทัย มณี ส.ค. 12, 2023 วันที่ 12 สิงหาคม 2566 เวลา 16.00 น. คณะสงฆ์วัดพระธาตุหริภุญชัย พร้อมด้วยผู้ว่าราชการจังหวัดลำพูน… แพทย์แผนจีนพุทธเมตตาถังหมิง แนะนำสมุนไพรเสริมสุขภาพต้านไวรัสโควิค อุทัย มณี ม.ค. 26, 2021 ศูนย์การแพทย์แผนจีนพุทธเมตตาถังหมิง โรงพยาบาลเกษมราษฎร์… รายงานพิเศษ : เที่ยวแม่แจ่ม “เมืองแห่งขุนเขา” ฟังเสียงสะท้อนชาว “โคก หนอง นา” อุทัย มณี ก.ย. 03, 2021 การแพร่ระบาดของไวรัสโคโรนา 2019 หรือโควิด -19 ที่กระจายไปทั่วทุกมุมโลก… วันหยุด! ส.ส.อนาคตใหม่ทีมงานจิตอาสาทำความสะอาดวัดบางปลา อุทัย มณี ก.ค. 07, 2019 วันที่ 7 ก.ค.2562 นายทองแดง เบญจะปัก ส.ส.สมุทรสาคร พรรคอนาคตใหม่… Related Articles From the same category ผลงานกมธ.ศาสนาฯสภาฯ ประสานออกโฉนดที่ดินให้ วัดเขาบันไดอิฐเมืองเพชรสำเร็จ วันที่ 20 ธันวาคม พ.ศ.2564 เวลา 9.30 น. คณะกรรมาธิการการศาสนา ศิลปะและวัฒนธรรม… ตั้งกก.สอบ พี่ชาย “ชวน หลีกภัย” อดีตนายก อบจ.ตรัง ใช้งบหลวง 82 ล้าน สร้างมัสยิดตรัง 15 ปี ยังไม่เสร็จ ชี้ “อบจ.” ไม่มีอำนาจหน้าที่ในการสร้าง วันที่ 17 มี.ค. 67 เมื่อเร็วๆ นี้ มีรายงานความคืบหน้ากรณี นายกิจ… “เทวัญ”ได้แล้ว! ตัวเลข 40,000 วัดกระทบภัยโควิด-19 สัปดาห์หน้าได้ความชัดเจนจาก พศ. ชง ครม.ช่วย วันที่ 6 พ.ค.2563 เวลา 08.30 น. นายเทวัญ ลิปตพัลลภ รัฐมนตรีประจำสำนักนายกรัฐมนตรี… “มจร” เปิดปฏิบัติวิปัสสนากรรมฐานนานาชาติ สำหรับนิสิตป.ตรี-เอก หลักสูตรสันติศึกษาและวิทยาลัยพุทธศาสตร์นานาชาติ วันที่ 25 พฤศจิกายน 2565 พระครูปลัดปัญญาวรวัฒน์ ศ.ดร. ผู้อำนวยการวิทยาลัยพุทธศาสตร์นานาชาติ… คณะสงฆ์ราชบุรี “สร้างบ้านให้โยม” วันที่ 7 มีนาคม พ.ศ.2567เวลา 08.30 น. พระปิฎกโกศล เจ้าคณะจังหวัดราชบุรี…
Leave a Reply